Klauni

Fajerwerki komizmu tego filmu poświęconego najweselszej profesji świata przyćmiewa smutek. Najśmieszniejsze sceny są jedynie wspomnieniem starców, próbą odtworzenia martwej przeszłości. Wszystko, co piękne, wzruszające, niezwykłe, należy do czasu, który przeminął. Dramat przemijania jest bowiem nie tylko dramatem człowieka, ale i sztuki ulotnej, nietrwałej. Klowni są pielgrzymką do świętych miejsc mitologii Felliniego, do zaczarowanej krainy dzieciństwa, do cyrku, kolebki sztuki naiwnej, błazeńsko-magicznej.

Fellini ze swobodą serwuje tu swój ulubiony barokowo-pikarejski model opowieści epizodycznej, "ogrodu nieplewionego", pełnego dziwów wszelakich, zasłyszanych historii, anegdotycznych kuriozów. Reżyser chciał pokazać efemeryczną, ulotną, a dla niego niezmiennie fascynującą sztukę cyrkowych klaunów. Historia cyrku Orfei, który przybywa do miasteczka w Romanii, zapis biesiad i opowieści, historyjek miejscowych dziwaków i wariatów. W samym środku Fellini, klown nad klownami i mag, w wymarzonej przez siebie roli wszechwładnego dyrektora cyrku.

Maria Kornatowska, Fellini