Emigranci

Uważana za szwedzki film wszech czasów, kolejna adaptacja szwedzkiej klasyki literackiej, tym razem epickiego cyklu Vilhelma Moberga, który pisarz poświęcił wielkiemu tematowi i problemowi społecznemu Szwecji w drugiej połowie XIX w., czyli masowej emigracji Szwedów do Ameryki "za chlebem". Powstała imponująca epickim rozmachem saga filmowa, przedstawiająca kilkadziesiąt lat życia grupy szwedzkich chłopów, którzy albo zdesperowani nędzą bytowania mimo znojnej pracy na nieurodzajnej roli, albo represjonowani z przyczyn religijnych jako wyznawcy kościoła niezależnego od państwa, bądź też ciemiężeni przez okrutnych gospodarzy jako folwarczni parobkowie podejmują - jak setki tysięcy innych desperatów w tym czasie - dramatyczną, ale żywioną nadzieją na poprawę marnego losu decyzję opuszczenia stron rodzinnych i wyruszenia w ryzykowną podróż na spotkanie z american dream. Wprawdzie w ślad za oryginałem twórcy filmu w centrum obrazu sytuują typową parę małżeńską Kristiny i Karla Oskara Nilssonów, ale w gruncie rzeczy film opowiada o emigracyjnej odysei pewnej chłopskiej wspólnoty, połączonej nie tylko wspólnym celem, ale także religijnym i moralnym etosem. Troell z wielkim pietyzmem scenograficznym, kostiumowym, językowym oraz socjalnym i psychologicznym autentyzmem odtwarza kolejne fazy tej ryzykownej wyprawy.

Tadeusz Szczepański