Uhonorowany Nagrodą Specjalną Jury na MFF w Wenecji w 1982 r. "Imperatyw" jest pod wieloma względami kontynuacją trylogii "Struktura kryształu", "Iluminacja" i "Constans". Jak w soczewce skupia w sobie najbardziej istotne filozoficzne i metafizyczne pytania o sens istnienia, o obecność Boga w świecie zsekularyzowanej zachodniej kultury. Kwestia, czy istnieje jakaś przyczynowość następstw wydarzeń w naturze i życiu wynikająca z obiektywnego prawa, czy też wszystko, co zdarza się, to oderwane od siebie fakty, które ludzie wiążą w logiczne układy znaczeniowe to główny dylemat filmu. Tytuł "Imperatyw" nawiązuje do imperatywu kategorycznego Kanta, którego duchowym prawnukiem jest bohater filmu Zanussiego. Augustyn, bo takie nosi imię, to - podobnie jak w wielu wcześniejszych filmach tego twórcy - młody intelektualista o idealistycznych poglądach. Jest profesorem matematyki, prowadzi wykłady na jednym z zachodnioniemieckich uniwersytetów. Pochodzi z bogatej rodziny, jest więc wolny od materialnych trosk i - jak z przekąsem zauważa jego narzeczona Ivonne - może sobie pozwolić na luksus dociekania sensu własnej egzystencji. Zresztą dla niej, biologa z wykształcenia, wszystko ma swe wyjaśnienie w naturze, a sens istnienia to przystosowanie do przetrwania. Tymczasem Augustyn, nie mogąc znaleźć wyjścia z labiryntu własnego umysłu, ulega coraz głębszej frustracji i popada w konflikt z otoczeniem, które uważa go za dziwaka. Zresztą nie bez powodu, gdyż mężczyzna zachowuje się jak typowy neurotyk. Ivonne, nie mogąc znieść tego dłużej, porzuca go, co jeszcze pogłębia w nim stan psychicznego i umysłowego napięcia.
"Imperatyw" jest klasycznym przykładem "kina metafizycznego niepokoju"
www.filmpolski.pl
|
