"Film, wobec którego nie można pozostać obojętnym" - tak podsumował dzieło Agnieszki Holland jeden z krytyków. Wtórowali mu inni, dodając że, "Gorączka" to najdojrzalszy film w dorobku reżyserki. Opinii tej nie podważyły nawet późniejsze światowe sukcesy "Europy, Europy" czy "Tajemniczego ogrodu". Zrealizowana w przededniu solidarnościowej rewolucji "Gorączka" jest adaptacją powieści Andrzeja Struga pt. "Dzieje jednego pocisku". Strug napisał ją świeżo po klęsce rewolucji 1905 roku, w którą - jako aktywista PPS - był mocno zaangażowany. Jego powieść to zapis przygotowań do zamachu na carskiego generała, a tytułowy pocisk jest pretekstem fabularnym do ukazania losów różnych ludzi, związanych z Organizacją Bojową PPS. Wyprodukowana w tajnej pracowni chemicznej bomba miast unicestwić wroga przynosi śmierć lub nieszczęście jej kolejnym posiadaczom.
Film Agnieszki Holland nie zrywa z duchem literackiego oryginału. Posługując się historycznym kostiumem i ukazując tragiczne dzieje rewolucjonistów, reżyserka z wielką mocą ukazuje problem konfliktu między racjami idei a racjami etyki. Prezentuje świetnie zindywidualizowaną galerię ludzi zaangażowanych w walkę polityczną, gdzie odwaga miesza się z oportunizmem, szlachetność z małostkowością, a entuzjazm z wyrachowaniem. Znakomite kreacje stworzyli w "Gorączce" Olgierd Łukaszewicz jako przywódca grupy bojowców, człowiek "zimny i nieczuły, wyprawiający ludzi na tamten świat spokojnie i pedantycznie"; Barbara Grabowska w roli Kamy - niedoszłej morderczyni, która nie wytrzymała psychicznie ciążącej na niej presji (nagroda za najlepszą rolę kobiecą na Festiwalu Filmowym w Berlinie Zachodnim w 1981 roku); Adam Ferency jako naiwny i pełen dobrych intencji proletariusz oraz stawiający wówczas pierwsze kroki w zawodzie Bogusław Linda we wstrząsającej roli anarchisty Gryziaka. Ukazane w "Gorączce" skomplikowane relacje między ideologią, polityką i moralnością zyskały dodatkowe znaczenie niedługo po ukończeniu filmu. Słynny Polski Sierpień sprawił, że film Holland dawał się interpretować nie tylko w kategoriach uniwersalnych, lecz także w kontekście aktualnych przemian polityczno-społecznych. Kama, Kiełza, Leon czy Gryziak przestali być wyłącznie bohaterami ekranowej fikcji, lecz znaleźli swe odpowiedniki we współczesnym życiu.
Na zamówienie Organizacji Bojowej PPS skonstruowana zostaje bomba ze specjalnym zapalnikiem. Odbiera ją Kama, która wraz z Leonem, konspiratorem odbitym podczas transportu, organizuje zamach na generała - gubernatora. W zamachu tym Kama musiałaby zginąć. Ale generał - gubernator nie zjawia się w mieście, gdzie się go spodziewano. Kama nie wytrzymuje napięcia nerwowego, doznaje szoku i trafia do szpitala dla umysłowo chorych. Bomba zostaje zdeponowana wraz z pieniędzmi na wsi. Rok 1905. Sytuacja się zmienia. Przechowujący bombę Wojtek Kiełza przybywa z nią do Warszawy. Nie może się jednak teraz zorientować, kto chce walczyć, kto jest prowokatorem. Zostaje aresztowany i skazany na śmierć. Wychodzącemu na wolność anarchiście Gryziakowi zdradza, gdzie ukrył bombę. Gryziakowi udaje się ją wrzucić do sali pełnej oficerów ochrany, ale bomba nie wybucha. Anarchista zostaje zmasakrowany. Carscy saperzy dokonują w Wiśle eksplozji bomby.
|
