Reżyser filmowy. Urodził się w Radomyślu Wielkopolskim w 1947 roku.

Studiował na Politechnice Śląskiej w Gliwicach. Ukończył psychologię na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie w 1975. Następnie studiował reżyserię w Łodzi. Ukończył ją w 1979, a dyplom otrzymał w 1982. Jeden ze współzałożycieli Studia Filmowego im. K. Irzykowskiego. Wiceprezes Stowarzyszenia Filmowców Polskich po 1990.

Wielokrotnie nagradzany, m.in. nagrodą im. Andrzeja Munka (1988) i za debiut reżyserski za film KORNBLUMENBLAU na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni w 1989 oraz nagrodą za reżyserię dla filmu ROZDROŻE CAFE na tym samym festiwalu w 2005.

Leszek Wosiewicz jest autorem filmów dokumentalnych oraz fabularnych. I choć nie zrealizował wielu tytułów, jego twórczość jest rozpoznawalna. Szczególnie w dziedzinie filmu fabularnego. Choć także kilka jego filmów dokumentalnych wartych jest uwagi, jak choćby nagrodzony w 1987 nagrodą główną na festiwalu w Oberhausen PRZYPADEK HERMANA PALACZA (1986), czy podejmujący temat życia w cieniu mediów, a nawet życia kreowanego przez media, MIŁOŚĆ W CIENIU BIG BROTHERA (2003). A i on sam podkreślał znaczenie dokumentu i metody dokumentalnej w swej twórczości w swych pierwszych filmach fabularnych (SMAK WODY 1980, WIGILIA 1982), ale też późniejszych, jak choćby KORNBLUMENBLAU.


Leszek Wosiewicz jako twórca filmów fabularnych debiutował w 1980 pełnometrażowym filmem SMAK WODY, o którym po latach sam powiedział, że była to pomyłka artystyczna, szczególnie zaszkodziło przedłużenie filmu pomyślanego na średni metraż do pełnego metrażu. Był to film psychologiczny, z banalnym dość tematem porządkowania życia pod wpływem mającego nastąpić urodzenia dziecka. Tak też został oceniony przez krytyków, jako rozwodniony do pełnej długości film półgodzinny.

SMAK WODY nie dawał jeszcze wielu informacji ani o tematyce, ani stylu, ani metodzie twórczej, wreszcie o przesłaniu filmów Leszka Wosiewicza. Jednak kolejny, WIGILIA (1982), także kameralny, pozbawiony dramatycznej fabuły (choć dramatyczny z racji momentu, w którym się dział - na początku stanu wojennego), który przeleżał na półce 6 lat, mówił już wiele o zainteresowaniach i metodzie przedstawiania tematu przez reżysera. O jego zainteresowaniu historią (tu dziejącą się w teraźniejszości), ale historią widzianą z perspektywy bardzo intymnej, rodzinnej, prywatnej.


Sam reżyser mówił o tym filmie po latach na festiwalu w Gdyni:

"Jest to dokument czasu, historia złapana na gorąco od strony najprostszych ludzkich reakcji. (...) Nie chciałem robić fresku historycznego, opowiadanego w sposób epicki (...). Chodziło mi o uzyskanie maksymalnej prywatności, o skondensowanie historii w małej pigułce. Przez ograniczenie miejsca akcji do jednego wnętrza chciałem też odtworzyć znamienne dla tego czasu poczucie klaustrofobii, dosłowne i metaforyczne, bo dotyczące wielu momentów naszej historii." (rozmowa Manany Chyb, Gazeta Festiwalowa, 13. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku-Gdyni, 13.09.1988).

W wiele lat później wyraźniejszą jeszcze deklaracją zainteresowań reżysera dla tak pojmowanej historii był głośny film KRONIKI DOMOWE (1997), zrealizowany w oparciu o znaleziony na strychu własnego domu pamiętnik, prowadzony w dzieciństwie przez przyszłego reżysera oraz zrealizowany wg scenariusza Cezarego Harasimowicza serial telewizyjny PRZEPROWADZKI (2000-2001). Ciepłe historie rodzinne z wielką Historią w tle.

Filmy te cieszyły się powodzeniem widzów i nie szczędziła im ciepłych słów krytyka. Sam reżyser zresztą przyznawał, że są mu bardzo bliskie. Nawet stwierdził, że jego droga twórcza powinna mieć zupełnie inny przebieg. Od filmów rodzinnych, których projekty od dawna zresztą miał w głowie, do filmów takich jak KORNBLUMENBLAU (1988) czy CYNGA (1991), w których porzucił bezpieczną, domową przystań na rzecz bezwzględnego, totalitarnego świata obozu koncentracyjnego i łagru. Jednak trzeba podkreślić, że także w filmach rodzinnych ten świat jest obecny, bo w nim właśnie żyją bohaterowie tamtych opowieści, choć nie jest to świat obozów (totalitaryzm w postaci wyjątkowej, najwyższej), ale oswojony, zwyczajny świat Peerelu (totalitaryzm codzienny).

W rozmowie z Tadeuszem Lubelskim ("Kino" 5/1998) Leszek Wosiewicz przyznał, że o takiej a nie innej kolejności jego realizacji filmowych zadecydował przypadek. Już zdając do szkoły filmowej złożył fragment scenariusza KRONIK DOMOWYCH. I to one powinny być jego debiutem, a SMAK WODY winien pozostać etiudą szkolną. Drugim filmem miałaby być WIGILIA, kolejnym, zrealizowany w końcu przez Ignacego Gogolewskiego, film poświęcony życiu Cypriana Kamila Norwida (DOM ŚWIĘTEGO KAZIMIERZA, 1983).

Jednak wszystko ułożyło się inaczej. Do tego stopnia, że jego trzeci film pełnometrażowy KORNBLUMENBLAU, został potraktowany jak debiut, czego znakiem była przyznana reżyserowi w 1989 na festiwalu koszalińskim "Młodzi i Film" nagroda za debiut reżyserski. Film i zainteresowanie się odległym tematem z okresu II wojny światowej był zaskoczeniem dla samego reżysera, a poprzedziła go realizacja dokumentu sięgającego do tamtego czasu PRZYPADEK HERMANA PALACZA (1986), opowieści o zwyczajnym człowieku, którego życie związało się z jednym z największych zbrodniarzy wszechczasów i który jak napisała Manana Chyb (FSP 3/1989): "Swoją sztuką palenia w kominkach służył z oddaniem Adolfowi Hitlerowi".

Co wyróżnia KORNBLUMENBLAU na tle filmów poświęconych tematowi obozów koncentracyjnych? Krytycy zwracali uwagę na odległość, jaka dzieli KORNBLUMENBLAU od takich filmów ukazujących heroizm więźniów jak OSTATNI ETAP Wandy Jakubowskiej, czy podejmującej temat obozowy w sposób mniej jednowymiarowy PASAŻERKI Andrzeja Munka. Przyrównywano go do prozy Tadeusza Borowskiego, który dostrzegał dwuznaczność sytuacji nie tylko strażnika, ale także więźnia, który by przeżyć, niejako współuczestniczy w zbrodni, robi to kosztem innych (choć trzeba przyznać, że go ta sytuacja uwiera).

Jednak, paradoksalnie, można potraktować KORNBLUMENLAU jak film nie podejmujący tematyki obozowej. I tak bywał on odczytywany. Jako parabola, przypowiastka, historia wolterowskiego Kandyda wrzuconego w świat zorganizowany totalitarnie, absurdalnie i groteskowo, ale jednak zorganizowany, mający swe reguły, które tenże Kandyd poznaje i akceptuje i w których (także dzięki przypadkowi) czuje się jak w świecie domowym, oswojonym.

Jak pisał Janusz Wróblewski ("Kino" 11/1989):

"Film Wosiewicza (...) ma przeciwko sobie całą tradycję literacko-filmową traktującą o tematyce obozowej."

Wosiewicz odrzuca bowiem, jego zdaniem zarówno model życia obozowego znany z większości prac temu poświęconych, jak i ten z PASAŻERKI czy Pożegnania z Marią, gdzie "kat i ofiara, mimo wszystko rozumieją swoje role". W odróżnieniu od Tadeusza Borowskiego Wosiewicz tak skonstruował swego bohatera, że widz nie wie, co kieruje jego postępowaniem "chęć przeżycia za wszelką cenę, ambicja, czy wierność wyznawanym wartościom"? Bohater filmu, Tadeusz Wyczański, potrafi być lojalny i uznawany za "swego" zarówno przez kolegów - więźniów jak i Niemców.

Wynika to z metaforycznego potraktowania przez reżysera obozu koncentracyjnego jako symbolu świata totalitarnego, do którego jego bohater potrafi się przystosować, a nawet zrobić w nim "karierę". "Karierę" na miarę miejsca i swego dość przeciętnego, rzemieślniczego talentu. Jak napisał Wróblewski:

" 'Kornblumenblau' jest perfekcyjnie skonstruowaną przypowieścią o małych ludziach, szczęściarzach, którzy mają odrobinę talentu, lecz nie tyle, by stać się geniuszami, a za dużo, by dać się pognębić".

Warto zatrzymać się tutaj nad tematem sztuki, dzięki której bohater KORNBLUMENBLAU nie tylko może przeżyć w oświęcimskim piekle, ale także jakoś tam się "urządzić". Wiadomo, że trafienie do obozowej orkiestry pomagało przeżyć. Ale temat sztuki w filmie Wosiewicza jest potraktowany szerzej i głębiej. Sztuka pomaga przeżyć, ale nie każda sztuka, lecz taka, którą rozumieją zwycięzcy, czyli nie ma szans prawdziwy wirtuoz, ale szansę ma dobry grajek, który jak bohater tego filmu (konformista, a może pragmatyk - tak wychowany przez rodziców, którzy dali mu dwa zawody - inżyniera i muzyka), zagra wszystko. W Oświęcimiu zagra Kornblumenblau, czyli piosenkę pijacką, kochaną przez Niemców, a po przyjściu Armii Czerwonej wkupi się w łaski czewonoarmistów Kalinką.

Sztuka też nadaje inny wymiar zbrodni. Jak pisał Mirosław Przylipiak ("Kino" 3/1990) totalitaryzm kochał się w estetyzacji polityki i w ogóle życia. W filmie Wosiewicza mamy do czynienia z estetyzacją zbrodni, a ta jak przewrotnie zdaje się mówić autor filmu, "ujęta w ramy spektaklu jest już troszkę mniej zbrodnią, a może nawet nie jest nią wcale".

Odbiorcy filmu zwracali uwagę także na sposób opowiadania zaproponowany przez Wosiewicza. Sposób niezwykły, w którym dokumentalne lub udające dokumentalne zdjęcia mieszają się z czystą kreacją, rzeczywistość z groteską i absurdem, obrazy przypominające film niemy z teledyskiem.

"Nie sama anegdota, nie epoka, liczy się, w jaki sposób opowiadasz, przy użyciu jakich środków. Dopiero kiedy użyjesz właściwych środków, okazuje się, jakie to coś, o czym opowiadasz, naprawdę jest" - mówił Leszek Wosiewicz (w rozmowie z Tadeuszem Lubelskim, "Kino" 5/98).

Jak napisał cytowany już Mirosław Przylipiak ("Kino" 3/90) "film Wosiewicza jest dowodem, iż temat jest niczym, a styl - wszystkim".

"Robiąc film o obozie koncentracyjnym bez wieżyczek strażniczych i wychudłych 'muzułmanów', montując w sposób szokujący dla widza przyzwyczajonego do klasycznych filmowych opowiadań, tworzy Wosiewicz nowy, świeży, a przez to tym bardziej przerażający obraz obozowego piekła, a poprzez to - obraz przyzwolenia, uległości i kompromisu, które wiodą do zbrodni." (Mirosław Przylipiak)

Kolejny film Wosiewicza poświęcony życiu obozowemu, tym razem w sowieckich łagrach, CYNGA (1991) nie został odebrany tak entuzjastycznie jak KORNBLUMENBLAU. A metafora obozu i szpitala wariatów nie wydawała się przekonująca. Zresztą sam reżyser przyznał, mówiąc o tym filmie, że nastąpiło wtedy "obsunięcie".

Powrót do świata dzieciństwa w KRONIKACH DOMOWYCH (1997) mógł być powrotem do tematyki, która była mu bliska, mógł być też rodzajem terapii, po kilku poprzednich filmach. Ciepła, nostalgiczna komedia rodzinna pełna zabawnych historyjek, anegdot i tajemnic, tak jak tajemniczy bywa świat dorosłych dla dziecka, a zarazem opowieść o PRL, niejednoznaczna, bo grozę i niedogodności tamtego świata przesłania nostalgia za czasami dzieciństwa.

Po zrealizowaniu KRONIK DOMOWYCH Leszek Wosiewicz deklarował, że tak naprawdę zawsze interesowało go najbardziej opowiadanie "prostych, zabawnych historyjek" o ludziach dobrze mu znanych, historyjek sięgających do rzeczywistości, ale też marzeń czy snów. ("Film" 8/97). Jednak w dwu ostatnich filmach, dokumentalnym MIŁOŚĆ W CZASACH BIG BROTHERA (2003) i fabularnym ROZDROŻE CAFE (2005) jego uwaga skupiła się nie na historii, czy to prywatnej, czy tej opisanej z dużej litery, lecz na współczesności. Filmy te, to portret dzisiejszego społeczeństwa, żyjącego w obliczu wyzwań stawianych przez cywilizację zdominowaną przez media i pragnienie sukcesu. O tym, że media mogą nas niejako stwarzać opowiada dokument Wosiewicza MIŁOŚĆ W CZASACH BIG BROTHERA. O tym, że wyzwolone przez współczesny świat pragnienie sukcesu, prowadzić może do zbrodni, opowiada mający przypominać podwórkową balladę (z udziałem znanego rapera, Kazika Staszewskiego, komentującego przebieg akcji) film fabularny ROZDROŻE CAFE.

"Wosiewicz wyrasta na jedną z bardziej wyrazistych, choć nie jaskrawych, osobowości autorskich naszego kina" - napisał Tadeusz Lubelski po obejrzeniu KRONIK DOMOWYCH ("Kino" 5/1998).

Kolejne filmy nie zaprzeczyły tej opinii. Leszek Wosiewicz, także w mniej udanych realizacjach, jest duchem niespokojnym, poszukującym i twórczym.

FILMOGRAFIA:

Etiudy filmowe

• 1976 - MIEJSCE, etiuda dokumentalna
• 1976 - UCIECZKA etiuda fabularna
• 1977 - NON OMNIS... etiuda dokumentalna.

Filmy fabularne

• 1980 - SMAK WODY, scenariusz i reżyseria, psychologiczny, pełnometrażowy Maria, kobieta w średnim wieku, chce mieć dziecko. Daje to okazję do rozrachunku z własnym życiem. Film dyplomowy.
  
  
• 1982 - WIGILIA '81, scenariusz i reżyseria. Film dziejący się podczas wigilii roku 1981, w dziesięć dni po wprowadzeniu stanu wojennego, zrealizowany w sposób przypominający dokumentalny. Trzy kobiety czekają na trzech mężczyzn, którzy się nie pojawiają. Nastrój pierwszych dni stanu wojennego. Film przeleżał się na półce do 1988. Został pokazany po raz pierwszy na 13. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni.
  
  
• 1988 - KORNBLUMENBLAU, scenariusz z Jarosławem Sanderem, reżyseria - wojenny, na podstawie wspomnieniowej książki Kazimierza Tymińskiego Uspokoić sen. Życie więźnia łagrów - muzyka. Dwuznaczność sztuki w totalitarnym świecie obozu. (Nagrody: 1988 - Nagroda im. Andrzeja Munka przyznawana przez Państwową Wyższą Szkołę Filmową, Telewizyjną i Teatralną w Łodzi; 1989 - Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni, nagroda wojewody gdańskiego, Koszalińskie Spotkania Filmowe "Młodzi i Film" w Koszalinie, nagroda za debiut reżyserski kinowy, Lubuskie Lato Filmowe w Łagowie, Srebrne Grono, Nagroda Szefa Kinematografii za twórczość filmową w dziedzinie filmu fabularnego - za reżyserię; 1990 - Festiwal Polskich Filmów Fabularnych, Gdynia - nagroda za reżyserię).
  
  
• 1991 - CYNGA, scenariusz i reżyseria, na podstawie powieści wspomnieniowej Cynga Jerzego Drewnowskiego. Wpadająca w groteskę opowieść o życiu w sowieckim łagrze, bohatera od śmierci ratuje choroba, cynga. Reżyser nazywa ten film komedią.
  
  
• 1997 - KRONIKI DOMOWE, scenariusz, reżyseria i montaż. Film oparty na wspomnieniach z dzieciństwa reżysera. Składa się z 5 części: "Pamiętam" (1945, narodziny bohatera), "Dzień ciotki "Dunkierki" (1955, dzieci wsypują prochy męża ciotki, który poległ pod Dunkierką, do jedzenia), "Prawdziwa historia niedowiarka Różyłły" (Agitator ZMP próbuje uwieść dziewczynę zamierzającą wstąpić do klasztoru), "Melania" (wizyta Meli, kochanki ojca), "Drzewo" (epilog). (Nagrody: 1997 - 22. FPFF Gdynia, Nagroda PF DKF "Don Kichot", wyróżnienie Kin Studyjnych, nagroda dziennikarzy).
  
  
• 2000-2001 - PRZEPROWADZKI, reżyseria, scenariusz Cezary Harasimowicz, serial telewizyjny, dziesięcioodcinkowy. Dziejąca się na przestrzeni 100 lat opowieść o rodzinie Szczygłów, właścicielach firmy zajmującej się przewozem mebli ludzi przeprowadzających się.
  
  
• 2005 - KLINIKA SAMOTNYCH SERC, reżyseria odc. 1-8, serial telewizyjny.
  
  
• 2005 - PEŁNĄ PARĄ, reżyseria, serial tv z wątkami kryminalnymi, 6 odcinków.
  
  
• 2005 - ROZDROŻE CAFE, scenariusz, reżyseria, montaż i producent. Młody chłopak Grześ z małego miasteczka pragnie zmienić swoje życie i w tym celu uczestniczy w nieudanym napadzie na bank. Przemiana bohatera pod wpływem przeżyć. (Nagrody: 2005 - Festiwal Polskich Filmów Fabularnych, Gdynia, nagroda za reżyserię; 2006 - Festiwal Polskich Filmów, nagroda za montaż wspólnie z Krzysztofem Raczyńskim; Chicago, nagroda publiczności; Ogólnopolski Festiwal Sztuki Filmowej "Prowincjonalia", Września, nagroda dziennikarzy dla najlepszego reżysera).
  
  
• 2007 - Z MIŁOŚCI, scenariusz, reżyseria i producent. Dość poczciwa, opowiedziana w sposób dydaktyczny opowieść o dziewczynie koczującej na Dworcu Centralnym w Warszawie, którą wydobywa stamtąd były muzyk rockowy, a wcześniej taki sam jak ona buntownik - bezdomny z tego samego dworca, Edgar. Podobno miał to być dający nadzieję suplement do poprzedniego filmu tego reżysera ROZDROŻE CAFE, inspirowany biblijną "Pieśnią nad Pieśniami". Dziewczyna trafia do klasztoru, gdzie Edgar uczy śpiewać... głuchych. Jej miłość do Edgara nabiera cech biblijnych, gdyż wzorowana jest na "Pieśni nad pieśniami" właśnie, którą Róża dostała od swego wybawiciela. Film pięknie fotografowany i dobrze zagrany przez odtwórczynię roli Róży (Małgorzata Buchowiec), grzeszy jednak natarczywym dydaktyzmem, podsuwanym przez narratora. Tak też był odebrany przez krytyków, którzy niemal jednogłośnie skrytykowali go po pokazie na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni w 2007 roku, wraz z kilkoma innymi obrazami pokazanymi wówczas. Zgodzić się można z opinią Zdzisława Pietrasika ("Polityka", 39/2007):
  
  "W jednym z prezentowanych w Gdyni filmów dziecięcy bohater lewituje, co można potraktować jako scenę symboliczną. Polskie kino też postanowiło bowiem oderwać się od szarej rzeczywistości, proponując zamiast realistycznych obrazów sentymentalne historie ze szczęśliwym zakończeniem. (...) Jeszcze gorzej wygląda to w filmie Leszka Wosiewicza 'Z miłości', gdzie mamy próbę nawrócenia grzesznej dziewczyny, która uciekła z rodzinnego domu i zadaje się z mętami z warszawskiego Dworca Centralnego. Nawracać ją będzie były lokator dworca, następnie popularny muzyk rockowy, który jednak zmienia styl życia i wybiera gościnne cele w zakonie. Tymczasem nawracana myli miłość do Chrystusa z miłością do mężczyzny, co jednak nie przekreśla jej szans na zbawienie. To co miało być podniosłe, wypada jednak trywialnie, a już dialogi to po prostu katastrofa."

Filmy dokumentalne i krótkometrażowe

• 1978 - KOROWÓD Z MORAŁEM, scenariusz i reżyseria. Relacja ze spotkania członków amatorskiej orkiestry podwórkowej.
  
  
• 1979 - BYĆ PTAKIEM, scenariusz i reżyseria. Opowieść o polskim Ikarze, Janie Wnęku ze wsi Odporyszów, analfabecie i konstruktorze skrzydeł, na których w latach 1866-69 wykonał kilkanaście lotów na odległość kilku kilometrów.
  
  
• 1982 - PTAK, reżyseria, film dyplomowy.
  
  
• 1986 - PRZYPADEK HERMANA PALACZA, reżyseria. Opowieść o Hermanie S., zmarłym w Polsce w 1980 palaczu, który pracował w kwaterze głównej Adolfa Hitlera. (Nagrody: 1986 - OFFK Kraków, nagroda za scenariusz, Nagroda Szefa Kinematografii w dziedzinie filmu dokumentalnego, 1987 - MFFK Oberhausen, Nagroda Główna i wyróżnienie jury, 1988 - Młode Kino Polskie, Gdańska - 2 nagroda w kategorii filmu krótkiego)
  
  
• 1993 - DEKALOG - POLSKA 93, scenariusz i reżyseria, 6-odcinkowy serial dokumentalny (dokument inscenizowany).
  
  
• 2002 - PRZEŁAMUJĄC CISZĘ, scenariusz, reżyseria i montaż. Opowieść o grupie ludzi niesłyszących i słabo słyszących, którzy uczą się śpiewać. Marzenia ich się spełniają. Osiągają sukces i występują publicznie. (Nagrody: 2002 - Festiwal Mediów "Człowiek w Zagrożeniu", Łódź, nagroda specjalna im. Aleksandra Kamińskiego, 2003 - OFFK, Kraków, Dyplom Uznania)
  
  
• 2003 - MIŁOŚĆ W CIENIU BIG BROTHERA, scenariusz, reżyseria i montaż. Para młodych ludzi, pasjonująca się tańcem, śledzona za ich zgodą przez kamerę. Zachowania młodych ludzi świadomych obserwacji. Studium ludzkich reakcji na obecność potężnych mediów, które kuszą i zarazem śledzą, wpływając na zachowania ludzi.

Teatr telewizji

• 1992 - DUNIA, scenariusz i reżyseria, na podstawie Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego.
• 1995 - DON JUAN, scenariusz i reżyseria - sztuka Moliera.
• 1996 - LISTY DO SARY, scenariusz i reżyseria, na motywach Listów do Sary Pauli D'Arcy.
• 1996 - RAP-ŁAP-BAJA, scenariusz i reżyseria, spektakl dla dzieci, autorski.
• 1998 - CESARSKA MIŁOŚĆ, scenariusz i reżyseria, autorski.
• 2000 - KUSZENIE CICHEJ WERONIKI - realizacja telewizyjna spektaklu Krystiana Lupy, na podstawie opowiadania Roberta Musila.
• 2000 - MOJA CÓRKA, MOJA MIŁOŚĆ, scenariusz i reżyseria, sztuka Jean-Claude'a Sussfelda.

Leszek Wosiewicz jest także autorem scenariusza filmu fabularnego DOM ŚWIĘTEGO KAZIMIERZA (1983), wyreżyserowanego przez Ignacego Gogolewskiego.