W dniach 13- 16 czerwca odbędzie się w Łodzi XII Międzynarodowegy Festiwal Filmów Przyrodniczych im. Włodzimierza Puchalskiego. Impreza otrzymała dotację od Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej.

Od roku 1980 - obecnie co dwa lata - odbywa się w Łodzi Festiwal Filmów Przyrodniczych imienia Włodzimierza Puchalskiego, który od roku 2001 jest realizowany w formule międzynarodowej. Dwunasta edycja Festiwalu będzie miała miejsce w dniach 13 - 16 czerwca 2007 r. To największy festiwal filmów przyrodniczych w Polsce. Konkursowi filmowemu tradycyjnie przyświeca hasło: "Promocja przyrody i krajobrazu Europy".

Głównym organizatorem Festiwalu jest Wytwórnia Filmów Oświatowych i Programów Edukacyjnych. Wraz z nią współorganizatorami Festiwalu są: Łódzki Dom Kultury, Stowarzyszenie "Film - Przyroda - Kultura", Stowarzyszenie "Łódź Filmowa" i Zespół Szkół Ogólnokształcących im. Wł. Puchalskiego w Łodzi.

Rosnące zainteresowanie Festiwalem w krajach europejskich przełożyło się na przyjęcie Festiwalu do elitarnej organizacji ECOMOVE, zrzeszającej festiwale filmów przyrodniczych. Polska jest tam reprezentowana obok Niemiec, Czech, Słowacji, Rosji, Portugalii, Japonii i Włoch.

Festiwal to, przede wszystkim, główny konkurs filmowy. W trakcie ośmiu pokazów konkursowych zostanie zaprezentowanych 28 filmów: 14 z Polski oraz filmy, m.in. z Austrii, Chorwacji, Czech, Finlandii, Hiszpanii, Niemiec, Norwegii, Portugalii, Słowacji, Wielkiej Brytanii. Ciekawostką jest zakwalifikowanie się do konkursu głównego filmu z Indii (który ma zgodny z hasłem Festiwalu wymiar europejski). Grand Prix Festiwalu stanowi nagroda pieniężna 3.000 EURO, którą laureat odbierze wraz z pamiątkową statuetką.

Wielonurtowy program Festiwalu zawsze obfituje w różnorodne, oryginalne wydarzenia. Przewidziane są równoległe projekcje filmowe w Bełchatowie i w Żyrardowie, jak również pokazy pozakonkursowe (jeden z nich przypomni zmarłą w tym roku Simonę Kossak, filmowca przyrodnika, nagrodzoną przed laty także na Festiwalu w Łodzi). 14 czerwca, w Żyrardowie zostanie odsłonięta tablica pamiątkowa upamiętniająca Karola Marczaka, pioniera filmu przyrodniczego, który w latach 30-tych ub. wieku wraz z żoną Martą, założył właśnie w Żyrardowie pierwszą w Polsce (i jedną z pierwszych w świecie) wytwórnię filmów biologicznych.

Niezwykle silny jest nurt realizowanych równolegle warsztatów ekologicznych dla młodzieży (także z udziałem grup zagranicznych). Na kształt Festiwalu złożą się też wystawy fotograficzne, wystawy malarstwa, plenerowy pokaz działań chroniących zabytkowe drzewa - pomniki przyrody (w wykonaniu członków Polskiego Towarzystwa Chirurgów Drzew), koncerty, spotkania dyskusyjne.

15 czerwca w Sali Herbowej Urzędu Miasta Bełchatowa odbędzie się sesja naukowa poświęcona terenom zdegradowanym i działaniom rekultywacyjnym, które chronią środowisko naturalne - z obrad przewidujemy przekaz wideo do internetu.

W gronie partnerów Festiwalu należy wymienić: Ministerstwo Środowiska, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Instytut Europejski, Stowarzyszenie Filmowców Polskich, Polski Instytut Sztuki Filmowej, Urząd Miasta Łodzi, Urząd Marszałkowski w Łodzi, Muzeum Kinematografii, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi, Łódzki Ogród Botaniczny, Miejski Ogród Zoologiczny i szereg innych firm i instytucji.

Patronat medialny sprawują już: Telewizja Polska S.A. - Program 1 i 3, Radio Łódź, Telewizja Kablowa TOYA, kanał satelitarny "Kino Polska", "Gazeta Wyborcza", miesięcznik "Poznaj Świat".

Wspomnienie o Karolu Marczaku

W roku bieżącym obchodzona jest 30-ta rocznica śmierci Karola Marczaka -reżysera, operatora, wynalazcy, prekursora polskiego filmu przyrodniczego zaliczanego do grona najwybitniejszych realizatorów Wytwórni Filmów Oświatowych.

We wspomnieniach pisze: "Fotografią interesowałem się od 14-go roku życia" (a więc jeszcze w latach I wojny światowej, gdyż pamiętajmy, że Karol Marczak to rocznik 1902). W miesięczniku "Film Polski" z roku 1923 czytamy: "W tych dniach p. Karol Marczak zgłosił w tutejszym Urzędzie Patentowym PIH patent na przyrząd własnej konstrukcji umożliwiający utrwalenie i odtwarzanie jednocześnie z wyświetlaniem filmów wszelkich dźwięków towarzyszących danej akcji". W latach 1928-32 przebywa we Francji gdzie pracuje - równolegle ze studiami politechnicznymi i filmowymi. Po powrocie do Polski w rodzinnym Żyrardowie zakłada swoje pierwsze studio filmowe, a w roku 1934 prezentuje w Warszawie swój pierwszy (i jedyny) film kukiełkowy "Kwiat paproci".

Nieznane są motywy podjęcia przez Marczaka tematyki przyrodniczej. Ten wybór zaowocował trzynastoma filmami, które Karol Marczak zrealizował wraz z żoną Martą w latach 1936-39. Kopie filmów nie zachowały się, natomiast istnieją zapisy o nagrodach zdobytych w Wenecji i we Lwowie.

Zaraz po wyzwoleniu Żyrardowa spod okupacji niemieckiej w styczniu 1945 r. Marczakowie wznowili działalność: "Wytwórnia zajmuje plac wielkości 6 hektarów oraz dom, w którym mieści się laboratorium, akwarium, terrarium, wiwarium oraz urządzenia pozwalające wykonać nawet mikrofilmy. Na miejscu znajduje się cieplarnia, mnożarka, stawy, sztuczne pagórki, pieczary, ogród, itp. celem stworzenia warunków dla życia drobnych okazów świata zwierzęcego...". Efektem lat 1945-50 jest 11 filmów i nagrody na festiwalach w Paryżu dla filmu mikroskopowego o "Wrotkach mcholubnych" i w Bahia (Brazylia) dla "Grzybów", a zaraz potem dla "Pantofelka" w Edynburgu.

Po zlikwidowaniu bazy żyrardowskiej Marczak jest związany z Łodzią - na dobre i na złe, bowiem jego działalność zawodowa jest przerywana represjami okresy stalinowskiego (utrata pracy, aresztowanie). Sytuacja wraca do normalności w roku 1956. To najbardziej płodny okres w życiu Karola Marczaka - do roku 1977 (reżyser zmarł 20 lipca) powstały 44 filmy, w tym tak znane jak: "Ryby labiryntowe", "Modliszka", czy "Praca serca zarodka troci" - jeden z najbardziej uhonorowanych filmów Wytwórni: nagrodzony w Padwie, Brukseli, Rzymie, Mar del Plata, Cork, Pradze, Santiago de Chile i Amsterdamie. Inne filmy Marczaka także zdobywały nagrody: w Rzymie, Amsterdamie, Padwie, Mannheim, Nowym Sadzie, Brnie, Kiszyniowie, Brukseli, Łodzi i Warszawie.

Karol Marczak był działaczem SFP i SPATiFu, członkiem Rady Artystycznej WFO. Cinematheque Scientifique Internationale w Brukseli wydało w roku 1967 jego monografię w serii poświęconej najwybitniejszym pionierom filmu naukowego. W roku 1972 jubileusz 50-lecia pracy Marczaka w filmie był obchodzony uroczyście w Łodzi i na Festiwalu w Krakowie, a także w Czechosłowacji w Olomoucu.

14 czerwca w Żyrardowie, w ramach organizowanego po raz dwunasty Międzynarodowego Festiwalu Filmowego im. Wł. Puchalskiego, zostanie odsłonięta tablica pamiątkowa upamiętniająca Karola Marczaka i jego osiągnięcia, Muzeum Mazowsza Zachodniego zaprezentuje wystawę (przygotowaną przez Muzeum Kinematografii), zaś w kinie Len" odbędzie się projekcja filmów Marczaka.

Fakty cytowane są za publikacją doc. dr Macieja Łukowskiego "Karol Marczak (1902-1977). Zarys biografii filmowej" z roku 1983.