Kontakt Improwizacja (CI) jest rodzajem tańca, improwizacją taneczną, w której punkty fizycznego kontaktu są punktami, w których rozpoczyna się eksploracja ruchu poprzez improwizację. Jest jedną z lepiej znanych i chyba najbardziej charakterystyczną formą tańca współczesnego.

Najważniejsza w historii CI jest postać Steve'a Paxton'a. Jest on jednym z najbardziej wpływowych tancerzy i choreografów swojego pokolenia. Urodzony w 1939 roku w Tucson w Teksasie. Pobierał nauki i tańczył dla Merce'a Cunningham'a i Jose Limon'a. Zainteresowany niezbadanymi jeszcze, czy też może odrzucanymi przez tradycyjne techniki tańca obszarami ruchu, takimi jak chodzenie, siedzenie, przewracanie się, podskakiwanie, postanowił odejść od tradycji tańca w stronę ówczesnej awangardy. Paxton jest członkiem założycielem Judson Dance Theater i eksperymentalnej grupy tanecznej Grand Union.

Studia nad ruchem zaprowadziły go w stronę sztuk walki, w szczególności Aikido. Zaczął pracę nad solo, które wyłaniało się z marzenia o tym, by móc oderwać się od ziemi, wyskoczyć, ułożyć w najbardziej nieprzewidzianą pozycję i nie bać się szkód i obrażeń, jakie może wywołać ponowne spotkanie z ziemią. Właśnie w Aikido znalazł jakości, które przyswojone mogłyby pozwolić na taką wolność. Rozpoczął treningi na matach i w wodzie.

W tym czasie prywatny, wysoce selektywny przy wyborze studentów jak i wykładowców, Oberlin College w Ohio, zaproponował mu poprowadzenie 3 tygodni zajęć ze studentami. Po krótkim wprowadzeniu tradycyjnych technik tańca, Paxton pchnął swoich studentów na wody, które sam dopiero zaczął odkrywać. Solo, nad którym pracował posłużyło za materiał i tak nadarzyła się sposobność, by zadać te same pytania o kondycję ludzkiego ciała w zetknięciu z podłogą, czy innym ciałem. Efektem tej pracy było przedstawienie w 1972 roku pracy pt. Magnesium - przestrzeń, maty i 11 mężczyzn, którzy w chaotyczny i nieprzewidziany sposób rzucali się na siebie, przewracając się nawzajem i nosząc. Pod koniec cały ten chaos stopniowo przeradzał się w bezruch. Ostatnie 5 minut to medytacja nad świadomością swojego ciała i równowagą, którą Steve Paxton nazwał small dance (małym tańcem). Magnesium jest uważane za ziarno, z którego wyrosło CI, jest rozpoznawane jako pierwsze przedstawienie Kontakt Improwizacji. Pięć miesięcy po Magnesium, Paxton wystawił pierwszą serię przedstawień Kontakt Improwizacji w Galerii Sztuki John'a Webera w Nowym Yorku, gdzie tancerze przedstawili CI tańcząc na matach pośrodku galerii, otoczeni wystawianymi obrazami. Niekończący się, ciągle ewoluujący taniec został przedstawiony jako część instalacji. Magnesium było punktem startowym i zapalnym dla CI. Począwszy od tego przedstawienia, Paxton pracował z tancerzami i atletami nad rozwojem formy, swoistych ścieżek dla ruchu i nad improwizacyjnym stylem tańca, opartym na fizyce ciał w kontakcie i ruchu. Twórca tak opisuje swoje dzieło:

Kiedy jabłko spadło mu na głowę, Newton został zainspirowany do sformułowania trzech praw dynamiki, noszących jego imię....Próbując być obiektywnym, Newton przeoczył pytanie: Jak to jest być jabłkiem? Kiedy wprawiamy masę naszego ciała w ruch, wznosimy się ponad grawitację w kierunku wahadłowego, okrężnego przyciągania siły odśrodkowej. Tancerze ujarzmiają te siły i bawią się nimi.

Ogromny wpływ na fizyczną stronę CI od samego początku miał taniec nowoczesny, aikido i gimnastyka. Tancerze poszukiwali różnych sposobów i dróg podnoszenia, obracania się, turlania, upadania, i podtrzymywania siebie nawzajem. Za tą pracą stanęły przedstawienia i performance, nieoficjalnie prezentujące to, co stało się znane jako Kontakt Improwizacja.

W 1973 roku, kilku członków z początkowej grupy tancerzy pojechało do Californi z serią przedstawień, które nazwali " Ty przyjdź, my pokażemy Ci co robić." Grupa była złożona ze Steve'a Paxton'a, Nancy Stark Smith, Nity Little i Curt'a Siddall'a. Improwizacje były najczęściej przedstawiane w duetach. W 1975 ta sama grupa założyła ReUnion pierwszą zajmującą się tylko CI kompanię taneczna. Naczelną zasadą była eksploracja możliwości ruchu, jakie daje sobie dwójka ludzi w kontakcie fizycznym. Szczególny nacisk położono na funkcjonalność ruchu, bez prób upodobnienia CI do tańca współczesnego.

Grupa ReUnion przez krótki czas rozważała zastrzeżenie nazwy CONTACT IMPROVISATION i założenie autoryzowanego procesu nauki dla nauczycieli. Zespół obawiał się o zdrowie i bezpieczeństwo ludzi praktykujących i nauczających CI. Niejednokrotnie ci, którzy zobaczyli CI w przedstawieniu i zaczynali praktykować, nabawiali się kontuzji z powodu braku treningu i wrażliwości ciała, potrzebnych do tego by tańczyć bezpiecznie. CI zawiera podnoszenie, upadki, ruchy akrobatyczne. Dlatego wymaga choćby podstawowych technik i umiejętności, kontaktu z ciałem (własnym jak i partnera), współpracy z partnerem, siły, gibkości i umiejętności pozostawania w ciągłym stanie uwagi czujności. Grupa ReUnion poprzez autoryzowanie procesu nauki chciała wspomóc trening i wymianę informacji pomiędzy praktykującymi CI, będąc daleką od usztywnienia i kontrolowania formy. Jednak nazwa nigdy nie została zastrzeżona i nie powstał proces prowadzący do uzyskania certyfikatu dla nauczycieli CI. Stało się tak za sprawą Paxton'a i jego przyjaciół, którzy byli zainteresowani rozwijaniem praktyki ruchu oraz wspieraniem odkryć i innowacji w formie.

Centralnym rdzeniem CI jest fizyczne zaangażowanie do podążania za punktem kontaktu, dzielnie równowagi i dźwigni, głębokie wsłuchiwanie się w subtelne impulsy, jakie wysyła do nas ciało partnera, "jazda" na falach upadającego ciężaru i siły odśrodkowej. Można powiedzieć, że "(...) jeśli wiesz, dokąd taniec prowadzi, to nie improwizujesz (...)"

Steve Paxton nie zatrzymał się w swoich studiach nad ruchem, w 1986 roku rozpoczął poszukiwania, które nazwał Material For The Spine. Opisuje je tak:

(Material For The Spine) jest systemem. Próbuje badać kręgosłup Kontakt Improwizacji. Rozpocząłem jego poszukiwania w 1986 roku w Nowym Yorku, na potrzeby warsztatów z Badań nad Ruchem (Movement Research). Byłem zainteresowany stopieniem technicznego podejścia z wynikami improwizacji, które pojawiły się w ciałach osób praktykujących Kontakt Improwizację. Pokrewne CI sztuki walki, takie jak Aikido i Tai Chi Chuan starają się nauczyć nas by centralną masę, zatem i kręgosłup, uczynić nieuchwytną. W CI kręgosłup oddajemy partnerowi. Jednak mając na uwadze prawdopodobieństwo urazu, kręgosłup wraz z częścią jego muskulatury wykonują prawie niezauważalną pracę. Poprzez ćwiczenia, ideo-kinetyczną wyobraźnię i specyficzne przykłady, chciałem przywrócić świadomości subtelne wrażenie, moment, w którym użycie kręgosłupa odsłania przed nami operacje, które wykonuje. Odkrywa mięśniowe połączenie, możliwe między na przykład, miednicą a koniuszkami palców. Delikatny energetyczny most wykorzystujące "chi" lub "ki"... Wszystko to by przywrócić ruch, świadomości..

Dziś Kontakt Improwizacja jest praktykowana z różnymi intencjami, które ideologicznie znacznie wykroczyły poza wczesne prace Paxtona. Jednak rdzeń jego oryginalnych badań nad ruchem, pozostaje ten sam, eksplikowany bądź nie, w większości, jeśli nie we wszystkich teraźniejszych formach CI.

CI jest wykorzystywane przez artystów, performerów i tancerzy, jest używane w treningach rozwijania wrażliwości ciała, w pracy z ciałem czy terapii tańcem, jest przedmiotem kursów w szkołach tańca, tematem dla prac magisterskich i doktorskich oraz książek edukacyjnych.

Contact Imrovisation jest praktykowane na całym świecie. Aktualnie najgorętszymi punktami dla CI są Buenos Aires (gdzie pięć razy w tygodniu odbywają się jamy na ponad 100 osób), Wschodnia Europa (gdzie CI przeżywa gorączkowy i burzliwy rozwój) i inne części Europy. Tancerze spotykają się na jamach, na zajęciach, warsztatach, festiwalach (niektórych na ponad 250 osób).

Obecnie CI formuje częściowo taniec współczesny, "new dance", prace awangardowe, i improwizacje w tańcu. Są tacy, którzy praktykują tę formę jako czysto społeczny element w relacjach międzyludzkich, inni praktykują ją jako formę tańca artystycznego, jeszcze inni jako środek, narzędzie do stworzenia przedstawienia tanecznego. Kontakt Improwizcja nieprzerwanie ewoluuje I jest rozwijana przez wielu kuratorów, nauczycieli, praktykujących i uczestników na całym świecie. Kontakt Improwizacja może być także praktykowana jako technika choreograficzna. Używa się tej formy jako narzędzia do odnalezienia interesujących sekwencji ruchów, w celu późniejszego użycia ich w określonej choreografii.

(fragment artykułu Sebastiana Flegiela "Ugasić pragnienie Kontakt Improwizacji")