Wiele lat minęło od czasu, kiedy wchodzące do kin filmy poprzedzone były Kroniką Filmową i dokumentem lub animacją. Na przestrzeni lat tradycja ta zupełnie została zapomniana. Chcemy ją, przynajmniej w części, przywrócić. Dokument zasługuje na taką szansę, na samodzielną obecność w kinach. W ostatnich kilkunastu latach polskie filmy dokumentalne zdobyły kilkaset międzynarodowych nagród stając się jednym z wiodących dokonań naszej kinematografii. Od 16 października aż do lutego, w wybrane wtorki, proponujemy naszym widzom cykl TopDocFilm, w ramach którego prezentowane będą najciekawsze polskie filmy dokumentalne.

Agnieszki tu nie ma, reż. P.Jóźwiak-Rodan


Miejsce urodzenia, reż. P. Łoziński


Wszystko może się przytrafić, reż. M. Łoziński




Projekcje odbywać się będą w Sali ARTE w wybrane wtorku, poniżej dokładny terminarz (godzina kolejnych projekcji do sprawdzenia na www.charlie.pl):




23.10 Żołnierskie drogi

POLSKA KRONIKA FILMOWA * PKF 17/90 10 min.

SPĘTANY ANIOŁ
Polska 2004, 49 min.
Reż.: Zbigniew Kowalewski
Zdjęcia: Henryk Janas

Niezwykła opowieść o Stanisławie Skalskim, bohaterze wojennym i legendarnym asie polskiego lotnictwa, mającym na swoim koncie 240 lotów bojowych i 22 zestrzelone samoloty wroga... W filmie Zbigniewa Kowalewskiego pojawiają się okruchy wspomnień jego przyjaciół i bliskich oraz fragmenty wypowiedzi samego Skalskiego. Z tych strzępów informacji, wyblakłych fotografii, dokumentów buduje się obraz bohaterskiego lotnika, patrioty, Polaka. Poznajemy jego dramatyczne losy po powrocie do kraju - aresztowanie pod zarzutem szpiegostwa na rzecz Wielkiej Brytanii i USA, pobyt w więzieniach na Mokotowie, w Rawiczu, we Wronkach, w sumie 8 lat, z czego 4 w celi śmierci, gdzie był bity, torturowany i poddawany całonocnym przesłuchaniom....

PRZEŻYĆ AFGANISTAN
Polska 2012, 55 min.
Reż.: Małgorzata Imielska
Zdjęcia: Jan Paweł Trzaska

Film przedstawia losy pięciorga zawodowych żołnierzy, wysłanych na misję do Afganistanu. Dramaturgii dodaje fakt, że wśród nich jest para narzeczonych. Daleko od domu, w obcej dla nich kulturze i odmiennej rzeczywistości, pełnią swoją służbę. Codzienne patrole, padające strzały, wybuchające miny, gorąca atmosfera, obraz rozlanej krwi, odciskają piętno na ich psychice. Mimo iż dwójka bohaterów brała już udział w podobnej misji (w Czadzie), to dla nich wszystkich było to wyzwanie, któremu towarzyszyły spore emocje i lęk przed utratą własnego życia…

2012 - Krakowski Festiwal Filmowy: Konkurs Główny




6.11 89 mm od Europy i dalej

POLSKA KRONIKA FILMOWA * PKF 9/92 10 min.

89 MM OD EUROPY
Polska 1993, 12 min.
Reż.: Marcel Łoziński
Zdjęcia: Jacek Petrycki, Artur Reinhart

Brześć. Granica polsko-białoruska. Robotnicy przystępują do rutynowych czynności - wymieniają koła, by pociąg jadący z Paryża mógł kontynuować swoją podróż i znaleźć się na terytorium byłego Związku Radzieckiego. Do celu brakuje im tytułowych 89 mm, bo tyle właśnie wynosi różnica w szerokości między europejskimi torami, a torami w byłym ZSRR. I tak, dzień po dniu, pracownicy stacji kolejowej w Brześciu wymieniają po kilka tysięcy kół, a ich pracy przyglądają się Francuzi, Holendrzy, Niemcy Polacy... - pasażerowie tych pociągów...

1993 - Grand Prix (Marcel Łoziński), MFFK, Oberhausen
1993 - Nagroda Klubów Filmowych FICC (Marcel Łoziński), MFFK, Oberhausen
1993 - Nagroda Specjalna im. Juliusza Burskiego (Marcel Łoziński), Lubuskie Lato Filmowe, Łagów
1993 - II Nagroda (Marcel Łoziński), Bałtycki Festiwal Filmowy i Telewizyjny, Gudhjem
1993 - Nagroda Spcjalna im. Jeana d'Arcy (Marcel Łoziński), MFF "Vue sur le Docs", Marsylia
1993 - I Nagroda (Marcel Łoziński), MFF Krótkometrażowych, Villa do Conde
1993 - Nominacja w kategorii najlepszy film dokumentalny (Marcel Łoziński), Europejska Nagroda Filmowa (dawniej "Felix")
1994 - Oscar - nominacja w kategorii krótkometrażowy film dokumentalny, Nagroda Amerykańskiej Akademii Sztuki Filmowej
1994 - "Złoty Gołąb" (Marcel Łoziński), MFF, Lipsk
1994 - Nagroda Specjalna Jury (Marcel Łoziński), MFFK, Clermont-Ferrand
1994 - Grand Prix (Marcel Łoziński), MFF, Montreal
1994 - Wyróżnienie Specjalne (Marcel Łoziński), MFF, San Francisco
1995 - Nagroda dla najlepszego filmu dokumentalnego (Marcel Łoziński), Flickerfest International Short Film Festival, Sydney.

TRWOGA
Polska 1993, 28 min.
Reż.: Andrzej Titkow
Zdjęcia: Jacek Knop

Bohaterowie filmu, pochodzący z krajów ówczesnego WNP, czy inaczej, byłych Republik Radzieckich, szukają w Polsce szansy na zarobek, na poprawę swojego statusu materialnego, na lepszy byt. Kamera Titkowa uważnie obserwuje ich twarze, cierpliwie słucha, nie komentuje wydarzeń, rejestruje. Niepokój, niepewność, strach, trwoga. Co dalej? Jak żyć? Jak wyrwać się z tego nieznośnego kręgu poniżenia i pogardy z jaką spotykają się na co dzień...

1993 - Dyplom Uznania (Andrzej Titkow), Krakowski Festiwal Filmowy: Konkurs Międzynarodowy, Kraków.

SYBERYJSKI PRZEWODNIK
Polska 2005, 46 min.
Reż.: Maciej Migas, Jędrzej Morawiecki
Zdjęcia: Radek Ładczuk

Igor Nowikow - bohater filmu - wszystkie swoje żale i smutki oraz bezradność i brak nadziei na poprawę sytuacji topił w alkoholu... W końcu uznał, że tak dłużej nie da się żyć i podjął się nieudanej próby samobójczej.

Cudowne ocalenie od śmierci i głos jaki usłyszał podczas reanimacji przywróciły mu wiarę i sens życia. Symboliczną przemianą bohatera był plakat, który ujrzał zaraz po opuszczeniu miejskiego szpitala, przedstawiający wizerunek Wissariona. Od tej pory, Igor stał się członkiem sekty Wissariona, który w syberyjskiej tajdze zbudował wraz ze swoimi wiernymi miasto Słońca. Dziś sekta liczy sobie około 5 tysięcy zwolenników...

2005 - Nagroda Specjalna Rektora WSH w Kielcach dla młodego twórcy (Maciej Migas, Jędrzej Morawiecki), Ogólnopolski Niezależny Przegląd Form Dokumentalnych "Nurt", Kielce
2006 - Wyróżnienie (Maciej Migas, Jędrzej Morawiecki), Międzynarodowe Dni Filmu Dokumentalnego "Rozstaje Europy", Lublin
2006 - "Srebrna Iglica" w kategorii film dokumentalny (Maciej Migas, Jędrzej Morawiecki),Międzynarodowy Festiwal Filmowy "Ofensiva", Wrocław
2006 - Nagroda Prezesa Stowarzyszenia Filmowców Polskich (Maciej Migas, Jędrzej Morawiecki), Krakowski Festiwal Filmowy, Kraków.




20.11 Polaków portret własny

KRES ŚWIATA - 9min., 2010
Reż.: Mateusz Skalski
Zdjęcia: Mateusz Skalski, Mateusz Wołoczko

Zapomniana wieś na dalekim Podlasiu. Młodych ludzi już nie ma. Wyjechali do miast, za granicę do Anglii, Irlandii, Chicago, by znaleźć się jak najdalej stąd. Zostali już tylko najstarsi mieszkańcy wsi. Godni, szlachetni, doświadczeni przez los. Ich codzienne życie to rutynowe, powtarzalne czynności. Jak sami mówią, wiele zależy od pory roku - w lecie jest lepiej, w zimie tak naprawdę każdy dzień to walka o przetrwanie. Jedyną rozrywką, a zarazem oknem na świat, jest obwoźny sklep z pieczywem, który codziennie zajeżdża do wsi. Jest prąd i światło, ale autobusy już tu nie docierają. Miejscowi cierpliwie oczekują w ciemnościach na przyjazd samochodu z dostawą pieczywa. "Wszędzie daleko" - skarży się staruszka. Nie zamierza jednak opuszczać swego miejsca. Podobnie jak inni sędziwi mieszkańcy wioski, ostatnie, samotne chwile życia spędza na haftowaniu serwetek, wyplataniu koszyków czy sieci. Wszyscy zdają sobie sprawę, że za chwilę wraz z nimi przeminie bezpowrotnie pewien świat, świat, który ich otacza...

CISZA, CIEMNOŚĆ - 19min., 1999
Reż.: Paweł Kędzierski
Zdjęcia: Wojciech Staroń
Niezwykły obraz, rejestrujący pracę niewidomych i głuchoniemych osób uczestniczących w warsztatach rzeźbiarskich, zrealizowany w tonacji czarnobiałej. Bohaterowie Syjący na codzień w świecie mroku i bezkresnej ciszy, tworzą wyjątkowe dzieła. Ich emocje i rozterki z tym związane budują niesamowity nastój w filmie, który dodatkowo wzbogaca wyjątkowa muzyka...

1999 - Grand Prix (Paweł Kędzierski), FF Krótkich, Dokumentalnych i Animowanych "Message To Man", Sankt Petersburg
1999 - Nagroda Specjalna (Paweł Kędzierski), MFF Krótkometrażowych, Siena
2000 - Grand Prix (Paweł Kędzierski, MFF Krótkometrażowych, Villa do Conde

GADAJĄCE GŁOWY II - 21min., 2004
Reż.: Krzysztof Wierzbicki
Zdjęcia: Jacek Petrycki

Nagrodzony w 1981 roku na festiwalu w Oberhausen, Dyplomem Honorowym, film Krzysztofa Kieślowskiego "Gadające Głowy" stał się ćwierć wieku później punktem wyjścia, inspiracją, dla Krzysztofa Wierzbickiego. Wierzbicki, wówczas asystent Kieślowskiego, z tym samym operatorem Jackiem Petryckim, który filmował dla Kieślowskiego, zadają bohaterom te same, kluczowe dla określenia ich tożsamości pytania: Kim jesteś?, Czego byś pragnął?, Co jest dla Ciebie ważne?, tworząc tym samym zbiorowy portret Polaków, świadomych swej roli, miejsca w społeczeństwie jakie zajmują, pragnień, marzeń i poszukiwań. Portret spinający dwie, jakże różne epoki...

WSZYSTKO MOŻE SIĘ PRZYTRAFIĆ - 39min., 1995
Reż.: Marcel Łoziński
Zdjęcia: Artur Reinhart

Opowieść o przemijaniu, życiu i śmierci. Z pozoru proste i banalne pytania zadawane przez głównego bohatera filmu - sześcioletniego Tomka Łozińskiego - zmieniają się w symboliczną podróż przez życie. Tomek jeździ po parku na hulajnodze i zaczepia siedzących na ławkach starszych ludzi. Niczym skrępowany wypytuje ich o najróżniejsze rzeczy. Niezwykłe jest to,jak dużym zaufaniem obdarzają go staruszkowie, udzielając mu szczerej odpowiedzi na pytania. Chłopiec pełen marzeń i dziecięcej naiwności wierzy, że w życiu "wszystko może się przytrafić". Zderzenie jego dotychczasowych doświadczeń z tym co usłyszał, sprawia, że inaczej zaczyna postrzegać otaczającą go rzeczywistość...

1995 - Grand Prix "Złoty Smok" (Marcel Łoziński), Krakowski Festiwal Filmowy, Kraków
1995 - Nagroda miesięcznika "Film Pro" (Studio Filmowe Kalejdoskop), Międzynarodowy Festiwal Filmów Krótkometrażowych, Kraków
1995 - Grand Prix (Marcel Łoziński), Festiwal Filmów Państw Bałtyckich, Bornholm
1995 - Wyróżnienie Jury Katolickiego (Marcel Łoziński), MFFK, Oberhausen
1995 - Nagroda Klubów Filmowych FICC (Marcel Łoziński), MFFK, Oberhausen
1995 - Dyplom Honorowy (Marcel Łoziński), Lubuskie Lato Filmowe, Łagów
1996 - Golden Gate Award w kategorii filmu dokumentalnego (Marcel Łoziński), MFF, San Francisco




27.11 Wspomnienie komunizmu

POLSKA KRONIKA FILMOWA * PKF 44/90 10 min.

TONIA I JEJ DZIECI
Polska 2011, 57 min.
Reż.: Marcel Łoziński
Zdjęcia: Jacek Petrycki, Magdalena Kowalczyk, Paweł Łoziński

Rok 1949. Wrocław. Tonia, matka dwójki dzieci, przedwojenna komunistka, zostaje aresztowana i skazana wyrokiem sądu na 5 i pół roku więzienia za współpracę z wywiadem amerykańskim. Od tej pory jej dzieci znajdują się pod opieką państwa, dorastając w kolejnych domach dziecka. Werka i Marcel płacą wysoką cenę za poglądy i życiowe ideały swoich rodziców. Naznaczeni i napiętnowani przez życie próbują odnaleźć się w nowej rzeczywistości. Dziś Werka i Marcel mający już prawie po siedemdziesiąt lat, opowiadają o tych bolesnych i trudnych przeżyciach z dzieciństwa. Obraz pełen wzruszeń i emocji...

2011 - Grand Prix "Złoty Lajkonik" (Marcel Łoziński: za "stworzenie dzieła łączącego najlepsze tradycje polskiego dokumentu z intelektualną odwagą i krytyczną przenikliwością"), Krakowski Festiwal Filmowy, Kraków
2011 - Nagroda Prezesa Telewizji Polskiej za najlepszą reżyserię (Marcel Łoziński), Krakowski Festiwal Filmowy, Kraków
2011 - Rzeźba Bronisława Chromego dla najlepszego producenta (Studio Filmowe Kronika), Krakowski Festiwal Filmowy, Kraków
2011 - "Złote Grono" (Marcel Łoziński), Lubuskie Lato Filmowe: Konkurs Filmów Dokumentalnych, Łagów.

ROZWÓD PO ALBAŃSKU
Bułgaria 2007, 60 min.
Reż.: Adela Peeva
Zdjęcia: Joro Nedelkov

Pół wieku temu, po drugiej wojnie światowej kraje Europy wschodniej i południowo wschodniej dostały się pod wpływy reżimu komunistycznego. Jednym z takich krajów była Albania, która pod rządami partii komunistycznej stała się najbardziej zacofanym gospodarczo i społecznie państwem w Europie. Symbolem tego reżimu był stojący przez 40 lat na czele partii i państwa Enver Hodża, najwierniejszy uczeń Stalina, największy chyba po Stalinie i Hitlerze zbrodniarz nowożytnej Europy. Film Adeli Peevej przybliża nam Albanię tamtego czasu. Pretekstem jest historia trzech mieszanych małżeństw, które założyli Albańczycy ożenieni z cudzoziemkami. Wśród tych kobiet jest Polka i dwie Rosjanki. W 1961 r., kiedy doszło do zerwania stosunków dyplomatycznych Albanii z ZSRR, Albańczycy zostali zmuszeni przez władze do rozwodu z cudzoziemkami, które oskarżano o szpiegostwo. Zagraniczne żony władza uznała bowiem za szpiegów, a ich mężów za wrogów ludu. W komunistycznej Albanii trudno było o większe przewinienie. Ten fakt był ich jedynym "przestępstwem", które jednak wystarczyło, by całkowicie zburzyć im życie. Niektóre z kobiet wraz z dziećmi opuściły Albanię. Te, które zostały, podzieliły los swoich mężów, trafiając do więzień i obozów pracy. Jeden z Albańczyków przedstawionych przez Peevą został skazany na karę śmierci, którą zamieniono mu na 25 lat więzienia...

2007 - Nominacja dla najlepszego filmu dokumentalnego, European Film Awards
2008 - Nagroda w kategorii: Best Television Documentary Programme, Prix-Europa
Wyróżnienie, Festiwal Sztuki Apollonia, Sozopol
Nagroda na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Dokumentalnych Astra, Rumunia
Nagroda na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Dokumentalnych, Amsterdam
Nominacja, International Film Festiwal, Miami




4.12 Okruchy naszej historii

POLSKA KRONIKA FILMOWA * PKF 16/93 10 min.

MIEJSCE URODZENIA
Polska 1992, 47 min.
Reż.: Paweł Łoziński
Zdjęcia: Artur Reinhart

Bohaterem filmu jest Henryk Grynberg, żydowskiego pochodzenia prozaik, dramaturg i poeta, który mimo upływu kilkudziesięciu lat wciąż nie może zapomnieć o traumatycznych przeżyciach z dzieciństwa. Często powraca myślami do momentu, jak wraz z matką cudownie ocaleli z zagłady. Próbuje odtworzyć w pamięci obrazy jego rodzinnych stron. Niestety przeszłość jest mglista i nasuwa wiele pytań, które wciąż pozostają bez odpowiedzi...

Grynberg opuszcza Amerykę, przyjeżdża do Radoszyny, gdzie rozpoczyna swoje prywatne śledztwo. Ku jego zaskoczeniu nie wszyscy chętnie sięgają pamięcią do tamtych wydarzeń. Mataczą. Widz do ostatniej chwili trzymany jest w napięciu, a niedopowiedzenia sugerują, że dla bohatera prawda jest trudna do przyjęcia i pozostawi po sobie bolesne rany...

1992 - Wyróżnienie (Paweł Łoziński), Lubuskie Lato Filmowe, Łagów
1992 - Nagroda PFDKF "Don Kichot" (Paweł Łoziński), Lubuskie Lato Filmowe, Łagów
1993 - I nagroda w kategorii film dokumentalny (Paweł Łoziński), Bałtycki Festiwal Filmowy i Telewizyjny Bornholm
1993 - Grand Prix "Nagroda Europejskiej Fundacji Kultury" (Paweł Łoziński), IV Festiwal Filmów Dokumentalnych "Vue Sur Les Docs", Marsylia.

ALFRED SCHREYER Z DROHOBYCZA
Polska 2010, 45 min.
Reż.: Marcin Giżycki
Zdjęcia: Przemysław Niczyporuk, Wojciech Walkiewicz

Bohaterem obrazu jest Alfred Schreyer, jeden z ostatnich uczniów Bruno Schulza. Strażnik jego pamięci. Przedstawiciel odchodzącego świata przedwojennej żydowskiej inteligencji. Człowiek niezwykłej kultury i uroku osobistego. Swoje pasjonujące historie opowiada piękną polszczyzną. Jest także niezrównanym wykonawcą starych polskich szlagierów i żydowskich piosenek, świetnym skrzypkiem i znakomitym narratorem. Wędrówka z Alfredem Schreyerem, w filmie Giżyckiego, to opowieść nie tylko o historii miasta, narodu, losach bohatera cudem ocalonego z holokaustu, ale przede wszystkim przejmująca lekcja historii, patriotyzmu, codziennego bezprzykładnego bohaterstwa...




11.12 Z Syberii do środka Europy

POLSKA KRONIKA FILMOWA * PKF 22/90

SYBERYJSKA LEKCJA
Barwny, 58', 1998
Reż.: Wojciech Staroń
Zdjęcia: Wojciech Staroń

Syberia. Okręg irkucki, niegdyś miejsce zesłania powstańców styczniowych, obecnie tymczasowy dom Małgosi i jej chłopaka. Dziewczyna nauczycielka polskiego w miejscowej szkole, jej partner - absolwent wydziału reżyserii w PWSFTViT realizujący film dokumentalny ilustrujący ich doświadczenia i przeżycia w miejscowości położonej niedaleko Bajkału. Oboje pragną spróbować sił w nowej roli, traktując wyjazd jako czas na lepsze poznanie siebie samych. Decyzja o opuszczeniu rodzinnych stron i porzuceniu codziennych obowiązków nie była łatwa. Szybko okazuje się, że rzeczywistość, w jakiej znaleźli się jest kontrastem do dotychczas znanych im realiów... Narracja i obraz w filmie tworzą unikalny portret życia mieszkańców dalekiej Syberii...

1998 - Grand Prix "Srebrny Lajkonik" (Wojciech Staroń), KFF, Kraków
1998 - Nagroda Canal+ Polska (Wojciech Staroń), OFFK, Kraków
1998 - Grand Prix "Biała Kobra" (Wojciech Staroń), Festiwal Mediów "Człowiek w Zagrożeniu", Łódź
1998 - Nagroda im. Andrzeja Munka (Wojciech Staroń), PWSFTViT
1999 - Grand Prix (Wojciech Staroń), MFF "Cinema du Reel", Paryż
1999 - Nagroda za debiut (Wojciech Staroń), Mały Przegląd Form Dokumentalnych, Szczecin

NA CHWILĘ
Barwny, 26', 2005
Reż: Wojciech Staroń
Zdjęcia: Wojciech Staroń

Nieopodal granicy z Obwodem Kaliningradzkim, na północ od Wielkich Jezior Mazurskich, leżą maleńkie Mołtajny - licząca nieco ponad 700 mieszkańców wieś, położona nad jeziorem Arklickim... Pozostał tu tylko PGR, jakieś blokowisko z podupadającym domem kultury i tęsknota za normalnym życiem, pracą, cywilizacją. Prawie rok reżyser Wojciech Staroń rejestrował obraz wsi. Uchwycił powszedni dzień, nudę, beznadziejność, zajęcia w świetlicy, pracę na roli, dorabianie do skromnego domowego budżetu. Znakomite zdjęcia w pełni oddają nastrój marazmu i zastoju, wyczekiwania na lepszą przyszłość, na jakiś cud, który nagle odmieni życie mieszkańców. Ten świat pokazany jest oczami kilkuletniego chłopca, małego Jasia, syna reżysera, zilustrowany poprzez jego zabawy z miejscowymi dziećmi. Interesująca perspektywa. Niezwykły, szlachetny, prosty w formie, film...




18.12 Film i teatr

POLSKA KRONIKA FILMOWA * PKF 52/90 10 min.

KOMEDA. MUZYCZNE ŚCIEŻKI ŻYCIA
Polska, Niemcy 2010, 52 min.
Reż.: Claudia Buthenhoff-Duffy
Zdjęcia: Rene Dame, Andreas Hofer, Józef Romasz, Vivien Vogel

Wzruszająca opowieść o życiu wybitnego polskiego pianisty, kompozytora, twórcy znanych w świecie standardów jazzowych, lekarza - Krzysztofa Komedy-Trzcińskiego. Komeda był wzorem godnym do naśladowania dla wielu ówczesnych artystów, tworzących w latach 1950-tych i 1960-tych ubiegłego stulecia. Karty, z rozpisanymi nutami tworzącymi linię melodyczną jego utworów, traktowały o burzliwych kolejach losu oraz trudnych momentach i wyborach, z którymi musiał zmierzyć się w życiu. Zmarł tragicznie w wieku 37 lat, pozostawiając po sobie znakomity dorobek - m. in. skomponował muzykę do filmów Romana Polańskiego "Dziecko Rosemary" i "Nóż w wodzie"... Obraz życia kompozytora wraz z rozbrzmiewającymi w tle dźwiękami jego muzyki wspaniale uzupełniają się dając niezwykły portret człowieka, który stał w opozycji do panującego wówczas systemu...

2011 - Nagroda dla najlepszego filmu dokumentalnego, Ogólnopolski Festiwal Sztuki Filmowej "Prowincjonalia", Września
2011 - Nagroda dla najlepszego profesjonalnego filmu dokumentalnego, Multimedia Festiwal Filmów Optymistycznych "Happy End", Rzeszów.

JERZY GRZEGORZEWSKI. SKRYWANA OBECNOŚĆ
Polska 2003, 56 min.
Reż.: Jerzy Kalina
Zdjęcia: Sławomir Zajączkowski, Wojciech Staroń, Iwona Białas,
Marcin Peresada, Henryk Janas

Opowieść o Jerzym Grzegorzewskim - wybitnym reżyserze teatralnym i scenografie, który wzbił się na wyżyny swojego artyzmu, czyniąc ze swoich inscenizacji prawdziwe dzieła sztuki. Grzegorzewski jako reżyser znakomicie potrafił poprowadzić aktora, dając mu cenne wskazówki, by rola w jaką wcieli się była niezapomniana i spełniała oczekiwania odbiorców jego sztuk teatralnych. Jako scenograf zamieniał się w projektanta, samodzielnie tworząc oprawę do swoich spektakli. Korzystał przy tym z gotowych elementów, np. ze skrzydła samolotu czy części instrumentów muzycznych. Kolejne kadry filmu ilustrują nam ten cudowny świat jaki kreował każdego dnia, świat naznaczony niezwykłym talentem, niepowtarzalny, magiczny... Dodatkowy walor obrazu stanowią wypowiedzi jego przyjaciół, znajomych i najbliższych współpracowników, którzy towarzyszą mu w tym swoistym misterium...




8.01 Strażnicy wolności

POLSKA KRONIKA FILMOWA * PKF 32/90

OSTATNIA ROZMOWA
Barwny, 22', 2004
ReS.: Ignacy Szczepański
Zdjęcia: Stanisław Szabłowski

Bohaterem filmu Ignacego Szczepańskiego jest Jerzy Giedroyc, wybitny polityk i publicysta emigracyjny, założyciel i wieloletni redaktor paryskiej "Kultury". Zdjęcia do filmu nakręcone zostały w 2000 roku w Maisons Laffitte w ParySu na kilka tygodni przed Jego śmiercią. Prezentowane w filmie nagranie jest ostatnią tego typu wypowiedzią Jerzego Giedroycia. Redaktor "Kultury" gorzko, ale trafnie i rzeczowo komentuje w nim sytuację w Polsce. "Polska nie może być kolonią USA w nowo jednoczącej się Europie". Mówi też o korupcji i aferach, słabości władz politycznych, krytykuje nieprzygotowanie do kierowania państwem i demoralizację elit rządzących. Jego uwagi o Ukrainie i stosunkach Ukrainy z Rosją i Polską, o działaniach rosyjskich służb specjalnych w zadrażnianiu wzajemnych relacji i stosunków mimo upływu lat nic nie straciły na aktualności. Cytowane w filmie wypowiedzi i uwagi Giedroycia zaskakująco pasują do dzisiejszej rzeczywistości, pozwalają ocenić z perspektywy czasu przenikliwość i głęboką celność diagnoz stawianych przez Jerzego Giedroycia...

TAK SIĘ TOCZY MOJA MYŚL
Barwny, 73', 1990
ReS.: Ignacy Szczepański
Zdjęcia: Stanisław Szabłowski

Film dokumentalny o życiu i przesłaniu filozoficznym Józefa Tischnera - człowieka, który zwykł mawiać, że "wiara w wolność sprowadza na ziemię wolność, a wiara w fatum sprowadza na ziemię fatum". Mówił też o sobie: "czasami się śmieję, że najpierw jestem człowiekiem, potem filozofem, potem długo, długo nic, a dopiero potem księdzem"... Wątkiem przewodnim filmu Ignacego Szczepańskiego są wypowiedzi Tischnera, jego "myśli" o wolności i jej losach w wymiarze historyczno-społecznym, jak i indywidualnym. Obok scen pokazujących Józefa Tischnera bezpośrednio w trakcie kazań, wykładów i spotkań, opowiadają o nim również przyjaciele, znajomi, a także filozofowie i inni naukowcy. Z tych relacji wyłania się człowiek prywatny, obdarzony poczuciem humoru, komunikatywny, który z taką samą swobodą prowadził wykłady uniwersyteckie, jak i kazania dla górali...

1991 - Nagroda Szefa Kinematografii w dziedzinie filmu dokumentalnego (Ignacy Szczepański)




15.01 W poszukiwaniu tożsamości

POLSKA KRONIKA FILMOWA * PKF 46/90

AGNIESZKI TU NIE MA
Barwny, 52', 2011
Reż.: Paweł Jóźwiak-Rodan
Zdjęcia: Anna Rzepka, Paweł Jóźwiak-Rodan

Agnieszka - przyrodnia siostra reżysera filmu - miała 7 lat, gdy matka wywiozła ją do Niemiec i pozbawiła kontaktów z ojcem. Tata dziewczynki bardzo przeżył to rozstanie. Niestety panujący wówczas stan wojenny uniemożliwił mu odnalezienie córki. Kiedy Paweł natrafił na rodzinne nagrania, w których pojawiła się postać Agnieszki, postanowił ją odszukać i nakręcić o tym film. Poszukiwanie prawdy, powrót do korzeni i próba odpowiedzi na pytanie: dlaczego ojciec jej nie szukał? dlaczego Agnieszka nigdy nie przejęła inicjatywy by odnaleźć swoich bliskich i nawiązać z nimi kontakt? - są niezwykle trudnym wyzwaniem. Dotykają osobistych i bolesnych kart z życia reżysera. Mimo to twórca zgodził się opowiedzieć nam o swoich emocjach z tym związanych...

2011 - "Srebrny Zamek" (Paweł Jóźwiak-Rodan), Międzynarodowy Festiwal Filmowy "Off Cinema", Poznań
2012 - Grand Prix za najlepszy film dokumentalny (Paweł Jóźwiak-Rodan), 15. MFF ZOOM - ZBLIŻENIA, Jelenia Góra

BYE, BYE DUBLIN
Barwny, 47', 2010
Reż.: Rafael Lewandowski
Zdjęcia: Radosław Ładczuk, Rafael Lewandowski

Klementyna i Wojtek, bohaterowie filmu, to typowi polscy emigranci drugiej połowy ubiegłego dziesięciolecia. Młodzi, znający języki, wykształceni, pełni pasji i ambicji w spełnianiu swoich marzeń. Historia pełna ciepła i refleksji... pozornie banalna. Klementyna, to jednocześnie tytułowa bohaterka utworu muzycznego "Piosenka dla córki" autorstwa Krzysztofa Kasprzyka i Macieja Pietrzyka. Utworu, który stał się pierwszym hymnem Solidarności. Jego słowa i motywy odnajdujemy w filmie "Robotnicy '80", a także w "Człowieku z Żelaza" Andrzeja Wajdy. Krzysztofa Kasprzyka stan wojenny zastał w Berlinie. Ze względu na działalność w opozycji nie mógł wrócić do kraju i wyemigrował do Kanady. W Polsce została trzyletnia wówczas córka, dla której napisał słowa tej piosenki - Towarzyszyły mi przez całe dzieciństwo - wspomina w jednym z wywiadów Klementyna - Taty nie było, ale był obecny przez tę piosenkę... Dla mnie ta piosenka jest smutna … Przypomina bolesne wydarzenia z dzieciństwa: rozstanie rodziców, emigrację ojca do dalekiego kraju, niespełnione obietnice… Nam, piosenka ta towarzyszy od pierwszych kadrów tego niezwykłego filmu, filmu o Polsce, Polakach i ich losach. Filmu o naszej narodowej wrażliwości. O korzeniach głęboko wrośniętych w kraj pochodzenia. O tożsamości. Niezwykle wrażliwe oko kamery i subtelność opowiadania czynią z tego skromnego filmu silny i mocny głos pokolenia, które urodziło się i wychowało już po wydarzeniach sierpniowych. Pokolenia dorastającego w wolnej już Polsce. Reżyserem filmu jest Rafael Lewandowski, urodzony we Francji, syn polskiego emigranta jakże dobrze, z własnej autopsji, znający realia tych rozstań i osobistych dylematów...

22.01 W naszej pamięci zostanie

29.01 Przeminęło z czasem