Kino CHARLIE w Łodzi, ul. Piotrkowska 203/205

PRZEGLĄD KINA SŁOWACKIEGO w ramach 12 Forum Kina Europejskiego Kino Charlie, 21-27 listopada 2003 r.

Wstęp Plakat Filmy Przegląd Kina Słowackiego Przegląd Kina Niezależnego

Ogólnopolska premiera "Klatki" Filmy Świra

Bokser i śmierć
(Boxer a smrt')
Słowacja, 1962, czarno-biały, 110 min.

Reżyseria: Peter Solan
Pomysł: Józef Hen - powieść
Scenariusz: J. Hen, Tibor Vichta, P. Solan
zdjęcia: Tibor Biath
Muzyka: Wiliam Bukový
Montaż: Bedřich Voděrka

Występują: Štefan Kvietik (Komínek), Manfred Krug (Walter Kraft), Valentina Thielová (Helga), Józef Kondrat (Venzlak), Edwin Marian (Willi), Gerhard Rachold (Holder), Jindřich Narenta (dr. Gluk), Edmunt Ogrodzinski (Stasek), Janusz Bobek (Emil) i inni.

Przy pracy nad tym filmem, po raz pierwszy odrzucono praktykę adaptowania wyłącznie rodzimych tytułów, sięgnąwszy do źródła polskiego w postaci twórczości Józefa Hena. Zachowano wątek główny, ale przez zmianę wątków pobocznych wzmocniono dramaturgię i dodano czytelniejsze zakończenie o charakterze przesłania.

Film, który przez wiele lat borykał się z cenzurą, przedstawia nowe spojrzenie na upadek człowieka w okresie faszyzmu, przedstawiając tragiczną historię jednostki, której jedyną szansą przetrwania jest przyjęcie reguł bokserskiej gry z komendantem obozu koncentracyjnego. Film jest konfrontacją reżimu z moralnością jednostki i jej odpowiedzialnością za niewinne ofiary ucisku.

Nagrody:

Nagroda specjalna Carla Foremana dla filmu Bokser i śmierć i Nagroda Daria Milhauda za najlepszy temat muzyczny dla Wiliama Bukovego - MFF San Fransisco 1963
Jubileuszowa nagroda Ministra Obrony Narodowej Czechosłowacji "za twórczość reżyserską i scenopisarską dla Petra Solana" 1963
Trilobit za rok 1963 dla Štefana Kvietika za filmy Bokser i śmierć i Gawronia droga (nagrodzony w roku 1964)
Nagroda za udział - 8 MFF w Corku 1963

Peter Solan

Urodził się 25. 04. 1929 w Bańskiej Bystrzycy. W roku 1955 ukończył studia reżyserskie na praskiej FAMU. W latach 1953 - 56 działał w bratysławskim Studiu Miniatur Filmowych. Film Bokser i śmierć przyniósł mu cały szereg międzynarodowych wyróżnień. W latach siedemdzisiątych poświęcał się pracy dokumentalisty.

Filmy - 1952: Negativní vyvolávací proces - FAMU, 1953: Vianočný dar - FAMU, Komu dôverovat - FAMU, Fraňo Kráž - FAMU, 1955: Trat volá - FAMU, Čert nespí - współpraca reżyserska Frantisek záček, 1959: Muz, ktorý sa nevrátil, 1962: Bokser i śmierć, 1963: Tvár v okne, 1964: Prípad Barnabás Kos, 1965: Kým sa skončí táto noc, 1967: Sedem svedkov (TV), 1968: ...a sekat dobrotu - KF TV, Dialog 20-40-60, 1970: Pán si nezelal nič, 1971: Slávny pes - SMF TV, 1979: A pobezim na kraj sveta, 1982: Tusenie, 1984: O sláve a tráve.

Słońce w sieci
(Slnko v sieti)
Słowacja, 1962, czarno-biały, 90 min.

Reżyseria: Stefan Uher
Pomysł: Alfonz Bednar
Scenariusz: Alfonz Bednar
zdjęcia Stanislav Szomolányi
Muzyka: Ilja zeljenka
Montaż: Bedřich Voděrka

Występują: Marian Bielik (Fajolo - Michal Dočolomanský), Jana Beláková (Bela), Ožga Šalagová (Jana), Eliska Nosalová-Daňová (Stana Blazejová, Belina matka), Pavol Chrobák (mechanizátor Blazej - Viliam Polónyi), Lubo Roman (Pet'o) i inni.

Przełomowe dzieło słowackiej kinematografii, często uważane za początek czeskosłowackiej Nowej Fali. Wnosi nie tylko nowy sposób opowiadania, lecz także nowe spojrzenie na rzeczywistość. Liryczna historia nieśmiałej miłości dwojga młodych ludzi ukazuje emocjonalne dojrzewanie óczesnej młodzieży, która swoją niepewność, niedoświadczenie i strach przed życiem stara się ukryć pod maską cynizmu i buntowniczą pozą. Zdjęcia Szomolányiego z detalami przedstawiają atmosferę tamtych czasów. Wspaniale połączono grę aktorów i amatorów, tworząc poczucie autentyczności. Uher uwolnił przez lata tłumioną energię duchową filmu słowackiego, wyprowadził go z prowincjonalnego ograniczonia i folkloryzmu.

Nagrody:

Nagroda czeskosłowackiej krytyki filmowej w roku 1962
Trilobit za rok 1962 dla Alfonza Bednara za scenariusz.

Štefan Uher

(1930, Prievidza - + 1993, Bratysława)
Absolwent praskiej FAMU (1955). Zaczynał jako dokumentalista. Większość swoich filmów fabularnych nakręcił we współpracy z pisarzem Alfonzem Bednarem i operatorem Stanislavem Szomolányim. Jego film Słońce w sieci stał się impulsem dla nurtu Nowej Fali w czeskim i słowackim filmie.

Filmy (tylko pełnometrażowe) - 1961: My z deviatej A, 1962: Słońce w sieci, 1964: Organ; 1966: Panna zázračnica, 1967: Tri Dcéry, 1969: Genius, 1971: Keby som mal pusku, 1972: Javor a Juliana, 1973: Dolina, 1974: Vežka noc a vežký deň, 1976: Keby som mal dievča, 1977: Penelopa, 1978: zlaté časy, 1979: Kamarátky, 1981: Kosenie Jastrabej lúky, 1982: Pásla kone na betóne, 1986: Šiesta veta, 1988: Správca Skanzenu.

Ja kocham, ty kochasz
(Ja milujem, ty milujes)
1980, kolor, 100 min.

Reżyseria: Dusan Hanák
Pomysł i scenariusz: D. Hanák, Dusan Dusek
zdjęcia: Jozef Ort-Šnep, Alojz Hanúsek
Muzyka: Miroslav Kořinek
Montaż: Alfred Benčič

Występują: Roman Kłosowski (Pista), Iva Janzurová (Viera), Milan Jelič (Vinco), Marie Jezková (Pistova matka), Václav Babka (Albinko), Marie Motlováá (Sida), źudovítt Reiter (Papal), Juraj Nvota (Jarko), Ivan Paluch (Rudo)

Dzieło Dusana Hanáka weszło do kin z dziewięcioletnim opóźnieniem. Stary kawaler Pista, nieudacznik niezauważany przez kobiety, topi swoje smutki w alkoholu. Przyjaźni się z Vincem, z którym wspólnie pracują na kolei. Vinco jest jego przeciwieństwem, na brak zainteresowania ze strony płci pięknej nie narzeka, a nawet wplątuje się w podwójny romans. Losy niezwykłych bohaterów, w surowych pomieszczeniach dworca, hotelu robotniczego i na wsi, zaprezentował Hanak z pokorą i właściwym sobie artyzmem. Główne role męskie stworzyli jugosłowiański reżyser i scenarzysta Milan Jelič oraz polski aktor i reżyser teatralny Roman Kłosowski.

Nagrody:

Srebrny Niedźwiedź za nalepszą reżyserię i indywidualne wyróżnnienie FIPRESCI - 39. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego Berlin 1989
Główna nagroda i nagroda FIPRESCI - 17. MFF Strassbourg 1989
Nagroda czeskosłowackiej krytyki filmowej za rok 1988

Dusan Hanák

Urodził się w roku 1938 w Bratysławie. W roku 1965 ukończył studia na Wydziale Filmowym i Telewizyjnym FAMU w Pradze. Nakręcił 20 krótkometrażowych filmów, które były nagradzane w Oberhausen, Montevideo, na Biennale młodej sztuki w Paryżu i na wielu innych festiwalach. Długometrażowe filmy zaczął kręcić dopiero po sowieckiej okupacji Czechosłowacji, przy czym większość z nich, tuż po powstaniu, została zakazana.

Już jego debiutancki film pełnometrażowy 322 (1969) otrzymał Grand Prix na 19. MFF w Mannheim.

Film Obrazy starego świata (1972) mówiący o ludziach, żyjących na skraju cywilizacji, był z sukcesami wyświetlany w wielu krajach świata dopiero po 17 latach aresztu cenzorskiego. Otrzymał Złotą Sestercię na MFF w Lyonie, Grand Prix w Monachium, Alcan Prize w Montrealu, Nagrodę Don Quijote, Nagrodę Związku Krytyków Filmowych z Los Angeles za najlepszy film dokumentalny i cały szereg innych międzynarodowych nagród.

Film Różowe sny (1976), który zwrócił uwagę widzów prawdziwością nakreślonej sytuacji socjalnej w osadzie cygańskiej, a także subtelnością i humorem, został nagrodzony między innymi na 12. MFF w Teheranie i zdobył Grand Prix na 2. MFF w Ales.

Inny zakazany film Hanaka - ludowa tragikomedia o starym kawalerze, Ja kocham, ty kochasz (1980) - został pokazany, dopiero po ośmiu latach od swojego powstania, na 39. MFF w Berlinie, gdzie otrzymał Srebrnego Niedźwiedzia za najlepszą reżyserię.

Film Cicha radość (1985), o poszukiwaniach wartości w życiu przez trzydziestosiedmioletnią kobietę, zdobył Grand Prix i inne wyróżnienia na 29. MFF autorskich filmów w San Remo, jak i nagrodę czechosłowackiej krytyki filmowej. Kameralny film Súkromné zivoty (1990), o dwóch przyrodnich siostrach, został nagrodzony przez jury na MFF w Strassbourgu.

W roku 1996 ukazał się film Papierowe głowy traktujący o stosunakach na linii obywatel - państwo totalitarne. Film ten otrzymał nagrodę Golden Spire w konkursie Golden Gate Award na 40 MFF San Fransisco, Run-up Price na 6. MFF w Yamagate i dalsze jeszcze nagrody i wyróżnienia.

W roku 1999 Dusan Hanák napisał książkę Slepec a nahá slečna (Zapiski i fotografie). Jest profesorem na Wydziale Filmowym i Telewizyjnym VŠMU w Bratysławie. Retrospektywne pokazy filmów tego autora odbywały się w San Remo, La Rochelle, Chatearoux, Paryżu, Berlinie, Lipsku, Chicago, w Muzeum Sztuki Współczesnej w Nowym zorku i wielu amerykańskich miastach i uniwersytetach. W roku 1991 na przeglądzie jego filmów w Denver, wręczono Dusanowi Hanákowi Nagrodę za wybitną działalność w sztuce filmowej.

Filmy długometrażowe - 1969: 322; 1972: Obrazy starého sveta (dok), 1976: Różowe sny, 1980: Ja kocham, ty kochasz; 1985: Cicha radość, 1990: Súkromné zivoty, 1995: Papierowe głowy (dok),
krótkometrażowe - 1963: Alcron, zádumčivost, 1964: Šest otázok na Jana Wericha, 1965: Artisti, 1965: Učenie, 1965: Metamorfózy, 1966: Prisiel k nám Old Shatterhand, 1966: Analógie, 1966: Impresia / C. Debussy: Sonata na flet, wiolonczelę i harfę, 1966: Sonata lub poszukiwania szczęśliwego numeru, 1967: Msza, 1967: Variácie kžudu, 1970: Zanechat stopu, 1972: Dzień radości, 1974: Lot niebieskiego ptaka, 1981: Miejsce między ludźmi, 1983: Gęsia skóra.

Tysiącletnia pszczoła
(Tisícročná včela)
Słowacja-RFN, 1983, kolor, 162 min.

Reżyseria: Juraj jakubisko
Na motywach powieści: Petera Jarosa
Scenariusz: Peter Jaros, Juraj Jakubisko
zdjęcia: Stanislav Dorsič.
Współpraca: Jan Piroh
Muzyka: Petr Hapka
Montaż: Patrik Pass

Występują: Joyef Kroner (Martin Pichanda), Štefan Kvietik (Samo), Michal Dočolomanský (Valent), Ivana Valesová (Maria), Eva Jakoubková (Kristina), Jan Janovská (Ruzena), Štefan Šafarik (Anosta), Igor Čillík (Švanda), Milan Kis (Dropa), Pavol Mikulik (Julo Mitroň), Jiři Cisler (Belanyi) i inni.

Szeroko ujęta filmowa saga z wyraźnymi pobocznymi wątkami. Pokazuje losy trzech generacji rodu Pichandów z liptowskiej wsi. Akcja rozgrywa się od połowy lat 90-tych XIX stulecia aż do końca pierwszej wojny światowej. Centralną postacią jest marzyciel, "kosmopolita" Martin Pichanda dla którego otoczenie jest bezpiecznym azylem (w którym można jeszcze zrozumieć i przyjąć okrutny los), natomiast świat jego starszego syna Sama, głównego protagonisty drugiej połowy filmu, brutalnie określa historia. Jedno ze szczytowych osiągnięć czołowego słowackiego reżysera, poetyckie w artystycznym ujęciu i w obrazowych kompozycjach (unoszące się przedmioty, kolorowy deszcz, deszcz żab, piorun kulisty).

Film, pod względem oglądalności, był największym sukcesem dziesięciolecia na Słowacji (widziało go w kinach milion ludzi a wysoką oglądalność miała również wersia telewizyjna).

Juraj Jakubisko

(1938, Kojsov, Słowacja) studiował na SUPŠ w Bratysławie (sekcja fotografii); w latach 1959-64 uczęszczał na FAMU - wydział reżyserski (u profesora Vaclava Wassermana); w roku 1966 pracował w słynnym praskim teatrze tańca Laterna Magica (z Alfredem Radokiem); już w szkole jego prace otrzymywały nagrody z karaju i zagranicy.

Filmy (tylko pełnometrażowe) - 1967: Kristove roky; 1968: zbehovia a pútnici; 1969: Vtačkovia, siroty a blázni; 1970: Dovidenia v pekle, priatelia!; 1983 Tysiącletnia pszczoła; 1985: Perinbaba; 1987: Pehavý Max a strasidlá; 1989: Sedim na konari a je mi dobre; 1990: Dovidenia v pekle priatelia!; 1992: Lepsie je byt bohatý a zdravý ako chudobný a chorý; 1997: Nejasná zpráva i konci světa.

Ptaszki, sieroty i wariaci
(Vtáčkovia, siroty a blázni)
Słowacja, Francja
1969, kolor, 82min.

Reżyseria: Juraj Jakubisko
Pomysł i scenariusz: Karol Sidon, Juraj Jakubisko
Zdjęcia: Igor Luther
Muzyka: zdeněk Liska
Montaż: Maximilián Remeň, Bob Wade

Występują: Philipe Avron (Andrej), Magda Vásáryová (Marta), Jiři Sýkora (Yorick), Franscoise Goldité (Sasa), MilaBeran (domaci)

Mozaikowa, frywolna przypowieść rozgrywająca się w nieokreślonej czasoprzestrzeni, w zwariowanym świecie bez ideałów, w świecie przemocy, cynizmu i beznadzieji. Jego głównym przedstawicielom, trojgu opuszczonym wariatom, udaje się przeżyć w tym szalonym i brzydkim świecie tylko dzięki swojemu błazeństwu, dzięki zasadom gry i filozofii radości. Wspólnie żyją, bawią się, kochają i nienawidzą.

Nagrody:

Złota Syrena dla Juraja Jakubiska za reżyserię filmów Wiek Chrystusowy, Zbehovia a putnici oraz Ptaszki,sieroci i wariaci - Przegląd Filmów Czechosłowackich Sorrento 1969
3. miejsce w ankiecie dziesięciu krytyków w "Literárnym týzdenníku" ("Tygodniku Literackim") "Dziesięć naj" 1988
Nagroda za muzykę dla Zdenka Liski za całokształt twórczości i ze wskazaniem na film Ptaszki,sieroty i wariaci
Nagroda za zdjęcia dla Igora Luthera w kategorii tzw. koronnych filmów - Dni Czeskiego i Słowackiego Filmu Bratysława 1990
Nagroda FIPRESCI - 27. MFF Karlovy Vary 1990
Nagroda czeskosłowackiej krytyki filmowej za rok 1990 przyznana podczas 29. FČSF Bratysława 1991

Juraj Jakubisko (1938, Kojsov, Słowacja) studiował na SUPŠ w Bratysławie (sekcja fotografii); w latach 1959-64 uczęszczał na FAMU - wydział reżyserski (u profesora Vaclava Wassermana); w roku 1966 pracował w słynnym praskim teatrze tańca Laterna Magica (z Alfredem Radokiem); już w szkole jego prace otrzymywały nagrody z karaju i zagranicy.

Polne lilie
(L'alie pol'né)
Czechy - Słowacja
1973, czarno-biały + kolor, 80 min.

Reżyseria: Elo Havetta
Pomysł i scenariusz: Vincent Šikula na motywach prozy "Nie na każdej górce karczma" ("Nebýva na kazdom vrsku hostinec")
Zdjęcia: Jozef Šimon č ič
Muzyka: Zdeněk Liska
Montaż: Alfréd Benčič

Występują: Lotar Radványi, Vladimir Kostovič, Ivan Krivosudský, Emil Tomasčik, Marian Filadelfi, Jan Melkovič i inni

Historia o ludziach poszukujących dom, szczęścia i swojego miejsca w społeczeństwie. Akcja rozgrywa się na słowackiej wsi po pierwszej wojnie światowej. Bohaterami są zwolnieni z wojska lludzie, którzy po powrocie z wojny starają się nadać swojemu życiu sens, znaleźć z powrotem pewność i miłość.

Nagrody:

Nagroda za zdjęcia dla Jozefa Šimončiča w kategorii tzw. koronnych filmów (razem z filmem Slavnost v botanickej zahrade) i nagroda dla reżysera Eli Havetty za całokształt pracy twórczej - Dni czeskiego i słowackiego filmu Bratysława 1990
Nagroda Vladislva Vančury dla Eli Havetty - 41. edycja Filmowego Festiwalu Pracujących - lato 1990

Dystrybutor: Słowacka wypożyczalna filmów

Chrystusowy wiek
(Kristove roky)
Czechosłowacja
1967, czarno-biały, 90 min.

Reżyseria: Juraj Jakubisko
Pomysł: Juraj Jakubisko
Scenariusz: Juraj Jakubisko i Lubor Dohnal
zdjęcia: Igor Luther
Muzyka: Wiliam Bukovy
Montaż: Bedřich Voděrka

Występują: Jiři Sýkora, Jana Stehnová, Vlado Muller, Miriam Kantorková, Maria Sýkorová, Viktor Blaho i inni

Tragikomiczna opowieść o potrzebie podjęcia ostatecznej decyzji na rozstaju życiowych dróg. Juraj, Słowak żyjący w Pradze i malarz po trzydziestce, uświadamia sobie bezcelowość swojego życia, które prowadzi bez zobowiązań i obowiązków. Stopniowo, obserwując własne stosunki z bliskimi ludźmi, odnajduje swoje miejsce, aby na koniec dojrzeć do próby rozpoczęcia swojego życia od nowa i w lepszy sposób.

Nagody:

Nagroda czechosłowackiej krytyki filmowej w roku 1967 (przyznana w 1968)
Muza Terpsychore (nagroda praskiej publiczności)
Igric 1967 dla Juraja Jakubiska za reżyserię, także za film Zbehovia a putnici (przyznana w 1968r)
Igric 1967 dla Igora Luthera zazdjęcia
Nagroda Jury FFP - 18. edycja Festiwalu Filmowego Pracujłcych Ostrov nad Ohrzą 1967
Nagroda za najlepszy film FFP 1967 w Bruntale i Nagroda Miasta Bruntal za najbardziej postępowe dzieło młodego artysty
Nagroda Usteckiego Klubu Filmowego
Nagroda Jozefa von Sternberga, Nagroda FIPRESCI i nagroda Volkshochschulen Jury - 16. MFF Mannheim 1967
Trilobit 1967 za reżyserię
Złota Syrena dla Juraja Jakubiska - Przegląd Filmów Czechosłowackich, Sorrento 1969
3. miejsce w ankiecie dziesięciu krytyków w "Literárnym týzdenniku" ("Tygodniku Literackim") "Dziesięć naj" 1988

Dystrybutor: Film Czeskosłowacki, oddział wypożyczeń

Twarz w oknie
(Tvár v okne)
Słowacja
1963, czarno-biały, 105 min.

Reżyseria: Peter Solan
Pomysł i scenariusz: Tibor Vichta
Muzyka: Tibor Biath
Montaż: Alfred Benčič

Występują: Ladislav Chudik, Silos Pohanka, Kveta Michalcová-Lukosiková, Ivan Mistrik, Karel Hoger, Štefan Kvietik i inni

Film składa się z trzech epizodów. Wszystkie opowiadają o życiu ludzi w małym słowackim mieście. Prokurator sądu okręgowego jest solistą zespołu jazzowego, co spotyka się z niezrozumieniem małomiasteczkowej społeczności. Młody lekarz ma nietypowy stosunek do pacjentów, nie ukrywa swoich opinii. Historia starego sędziego, który po wielu latach odkrywa w jakim kryzysie jest jego małżeństwo.

Nagrody: