SKANDALIZUJACE KINO SZWEDZKIE LAT 60.

Ruchy kontrkulturowe w Europie Zachodniej a wcześniej wpływ francuskiej Nowej Fali, brytyjskiego realizmu i włoskich reżyserów tworzących po neorealizmie odcisnęły swoje piętno na debiutujących w początkach lat 60-tych młodych szwedzkich filmowcach.

W 1963 roku swoje pierwsze filmy nakręcili Vilgot Sjoman ("Kochanka"), Bo Widerberg ("Wózek dziecięcy") i Jorn Donner ("Niedziela we wrześniu"). Wszyscy byli pisarzami i pisali o Bergmanie.

Widerberg napisał książkę "Wizja w szwedzkim filmie" w której z jednej strony krytykował on Mistrza za pokazywanie Szwecji mieszczańskiej a z drugiej dawał przykłady filmów wierniej opisujących rzeczywistość. W przekonaniu Widerberga takim filmem był jego "Wózek dziecięcy", opowiadający o młodej dziewczynie, która zaszła w ciążę po jednej nocy spędzonej z chłopakiem na tylnym siedzeniu samochodu i o tym ,jak sobie potem z tym radzi. Ten skromny film, który wywarł wielkie wrażenie na Krzysztofie Kieślowskim z perspektywy czasu mógłby się wpisywać w polski nurt kina moralnego niepokoju z lat 70. A jeszcze później byłby zapewne bliski kameralnym dramatom braci Dardenne. Kolejnym filmem Widerberga była "Dzielnica kruków", film o ubóstwie proletariackiej rodziny w Malmo. W 1969 roku powstał pierwszy polityczny film Widerberga "Adalen 31". Była to rekonstrukcja strajku robotniczego w jednym z miasteczek na północy Szwecji, który zakończył się tragicznie. Film wywołał burze wśród walczących miedzy sobą polityków szwedzkich.

Jednak za najbardziej kontrowersyjnego reżysera szwedzkiej Nowej Fali uważa się Vilgota Sjomana. Po filmie "Kochanka" (jeszcze pod opieka Bergmana) nakręcił on totalnie obrazoburczy wobec szwedzkiej tradycji "491". Film pełen jest brutalnych scen erotycznych i przemocy. Wywołał wielka debatę o cenzurze i znalazł w Szwecji wielu zwolenników. Jednak największą oglądalność i międzynarodowy rozgłos przyniosły Sjomanowi dwa inne filmy. Pierwszy to "Jestem ciekawa w kolorze żółtym". Aktorka Lena Nyman, która zagrała w "491" gra tutaj studentkę, dziewczynę wyzwolona seksualnie i niepoprawna politycznie, zbuntowana, biorąca udział w radykalnie lewicowych demonstracjach. Tym, co najbardziej wówczas szokowało był nie tyle sam otwarcie pokazywany seks ile łączenie scen intymnych z... polityka. Drugi ze skandalizujących i słynnych obrazow Sjomana to "Moja siostra, moja miłosć". To była pierwsza w szwedzkim kinie odważna próba pokazania nowego tematu: miłości kazirodczej, miedzy rodzeństwem. Ten film znów wywołał gorące ogólnonarodowe dyskusje, co w kinie wolno, a co nie.

Pod koniec lat 60-tych powstała w Szwecji jedna z najbardziej opiniotwórczych serii dokumentalnych "Nazywaja nas Modsami" Stefana Jarla. Filmowiec ten razem ze swoim przyjacielem Janem Lindqvistem udali się z kamera do odrzuconych przez społeczeństwo dobrobytu młodych mieszkańców wielkich miast z ubogich dzielnic. Jego bohaterowi błyskawicznie stali się ikonami kultury w Szwecji. Nowa Fala w kinie po raz pierwszy na tak wielka skale obnażyła mit Szwecji jako raju na ziemi. Owszem raj był ale nie dla wszystkich.